КГБ ХОДИМИ НЕГА ИСЛОМ ДИНИНИ ҚАБУЛ ҚИЛГАН?

 

 

90-йиллари матбуотда бир қизиқарли мақола чоп этилди. Шуни сақлаб қўйган эканман. Қайта ўқиб чиқиб Сизларга ҳам илиндим. Ишонаверинг! Зерикиб қолмаслигингизга кафолат берман. Қолаверса мақолани ўқиб ҳар қандай зулм жавобсиз қолмаслигига яна бир бор гувоҳ бўласиз. Ўша мақола ҳозирда Фарғонада истиқомат қилувчи,истеъфодаги полковник,узоқ йиллар мобайнида КГБнинг ташқи разведка бўлимида ишлаган Қодиров деган кишининг ҳикояси асосида ёзилган.1968-йили Москвадаги ҳарбий академиянинг хориждаги манфаатлар ҳамда регионал хавфсизлик бўлимини битирган Қодировни СССРнинг Покистондаги элчихонасига ходим сифатида юборишга қарор қилишади. Лекин уни кетишдан олдин алоҳида суҳбатдан ўтиш учун КГБ нинг маҳсус бўлимига чақиришади. Қодиров билан суҳбатлашган киши кутилмаганда соф Ўзбек тилида гапира бошлайди. Бу киши ёши олтмишлар атрофида бўлган, 1931-38- йиллари Тоштурмада соқчи вазифасини ўтаган КГБ айғоқчиси Н.Толистих деган киши эди. Қодировни суҳбатдан ўтказиш чоғида Толстих мусулмон динини қабул қилганини айтади ва -айтиб берсам юрагим енгил тортади-деган мақсадда нега мусулмон динини қабул қилганинг тарихини сўзлаб беради. Демак:

 

 

ТОЛСТИХ ҲИКОЯСИ

 

 

-Боя Сталин ҳақида сўраганимда, бу шахснинг салбий томонлари ҳам борлигини тилга олдингиз. Шу гапларингиз менга ёқди.У золим,қаҳри қаттиқ, мудом шубҳаю гумонлар остида яшаган одам эди.Сталин буйруғи билан йигирма миллиондан ортиқ одам қатл этилгани ва умри турма ва сургунларда ўтгани энди-энди айтилмоқда.Ўша ёвузликларнинг бир бўлагига гувоҳ бўлганмиз. Асли Тошкентда туғулиб ўсдим. 1931- йили мени КГБга ишга олган эдилар. Сержант унвони ҳам инъом этишган эди. Вазифам кундузи Тоштурмада соқчи бўлиб туриш, кечалари эса аста полда эмаклаб юриб, камералардаги маҳбусларнинг гапларини эшитиш.Менга Хитойда тайёрланган, чиннидан ясалган катта,қулоқсифат асбоб берган эдилар, уни темир эшикка текизсангиз ичкаридаги пастроқ овозни ҳам уқиш мумкин эди.Кейин номерланган камераларинг қайси бирида қандай гап бўлаётганини айтиб махсус китобга ёздириб қўяр эдим. Ўшанда қама-қама энди бошланган пайтлар, маҳбусларни суд қилишгач,вагонда Москвага жўнатишар эди. У ердан ё лагерга юборишар экан ёки отишаркан…

 

1937-йили қатағоннинг иккинчи тўлқини ўта даҳшатли келган.Ўшанда Сталин буйруғи билан “Ўзбекистондан (балки Марказий Осиё бўйича) бир миллион киши қамалсин” деб кўрсатма берилганди.Кейин апрель-май ойларидан бошлаб Тоштурмага Марказий Осиё республикаларидан олиб келинган маҳбуслар тиқилиб кетди. Уларинг аксарияти ҳукумат идораларида ишлайдиган одамлар, шоир-ёзувчилар,зиёлилар ва диндор кишилар эди.

 

1937- йили барча камераларга одам тўлган, 1938- йилга ўтиб эса қўшимча кишилар тиқа бошланди. Энди ўн кишига мўлжалланган камерада 20-30 нафардан маҳбус ётганлигидан камералар ичи сасиб кетарди. Шунда ҳалиги диндорлар орасида дуо кучи билан сувни тескари оқизадиган эшонзодалар,сайидлар борлиги учун баъзи қулфланган камераларнинг эшикларидаги қўша- қўша қулфлар калит солингандай ўз-ўзидан буралиб,шарақлаб очилиб кетганлигининг шаҳсан гувоғи бўлганман. Бориб қайта-қайта қулфларга калит солиб беркитаётганимизда ичкаридан “қўрқманглар, биз қочиб кетмаймиз,хонада одам кўплиги учун сал шабада юрсин деяпмизда”, дейишарди.Яхшилаб қулфлаб қўйганимиздан кейин, бир зум ўтгач бу эшиклар яна очиларди.

 

1938- йилнинг июнь ойига ўтиб, маҳбусларни якуний тергови бошланди. Терговчилар уларни кечаси гувоҳлар билан юзлаштириш, сўроқ – савол қилиш ишларини олиб борганлар. Терговда Третъянов, Тригулов, Казбеков, фамилияли терговчилар айниқса “жонбозлик” кўрсатганлар.Шунда Третъянов кутилмаганда юраги ушлаб қолиб вафот этган.У эшонзодалардан бирига қўл кўтарганлигини,Бобохон ҳазрат бўлса иймонсиз кофирни қаттиқ қарғаганлигини кейинроқ эшитдим.

 

Оҳири 1938- йилнинг 1-октябрь куни қамоқхонадагиларнинг тахминан 15 фоизини “айбсиз” деб топиб, қўйиб юборишди.Қолганлардан 70 фоиз маҳкумга турли муддат бериб, Русия худудида жойлашган зоналарга бадарға этдилар. Тахминан 15 фоизи эса отувга ҳукм қилинган. Ҳукм 3-4- октябрь кунлари ярим тунда ижро этилди.Бортлари қора рангли “грузовик” машиналарида 1000 нафардан кўпроқ маҳбусни қўллари орқасига боғланган ҳолда Тошкентнинг Юнусободидаги жарлик ёнига олиб бориб отилаган. Генерал унвонидаги ҳарбий киши 50 нафар аскарга “отинглар!” деб буйруқ берарди. Шунда отилаётган пайтларида одамлар, ҳукуматни, Сталинни қарғаб сўкинганлар. Маҳбуслар орасида 6 нафар диндор бўлса ўқ тегса ҳам негадир ерга йиқилишмади. Кейин уларга иккинчи марта ўқ отилганда ҳам ўлишмади. Ниҳоят уларни ерга ётқизиб, мени чақиришди. Соқчи бўлганим учун ёнимда ўткир қилич олиб юрардим. Ҳалиги генерал қиличимни қинидан суғуриб олиб,ерда ётганларни калласини узмоқчи бўлиб, қилич билан қулочкашлаб ҳар бирини бўйнига уриб чиқди. Во ажаб,шунда ҳақиқий мўъжиза юз бериб, бошлари танадан жудо бўлмаган. Охири эплолмай уларнинг оёқларини ҳам боғлаб, бошларига қоп қийгизиб, жарликка улоқтирганлар. Кейин жарликка 60 киши белкуракларда то тонггача тупроқ туширдик. Эртасига биздан қолган текислаш ишларини техникалар бажаришган. Орадан бир ҳафта ўтар-ўтмас уламолар бошини узмоқчи бўлган ҳалиги генерални 20 йилга қамадилар. Шундан сўнг ўзимни ўша шаҳид кетган зотларнинг олдида гуноҳкор сезганим учун яширинча хатна қилдириб Оллоҳнинг инояти билан Ислом динини қабул қилдим ва Сталин зулми остида қилган гуноҳларимни афв этишини сўраб, ибодат қилиб Оллоҳга илтижолар қилдим.Шаҳидларни ўйлаб Тошкентда тура олмай 1939- йили Москвага кўчиб келганман. Мени ҳарбий академияга маслаҳатчи штатига ишга олганлар.– деб сўзини тугатади Толстих.

 

Орадан вақтлар ўтиб Қодиров Толстихни вафот этганини эшитиб, Москвадаги мусулмонлар қабристонига бориб дуо-фотиха қилиб келади.

 

Ўшандоқ қатағон даврида, яна Сталин зулм машинасининг бир қисми сифатида фаолият олиб бориб, қаттиқ назорат остида бўлишига қарамай, виждонига қулоқ тутиб Тостихнинг Ислом динини қабул қилишини жуда катта жасорат деб биламиз. Бу барчамизга, раҳбарлар-у оддий халқимизгача ибрат бўлиб хизмат қилса ажаб эмас. Диндош дўстимизни Оллоҳ раҳматига олишини сўраб қоламиз. Бу ҳақда Сиз нима дейсиз?

 

 

Носир Зокир

 

 

 

Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамиятининг Фарғона водийси бўйича мувофиқлаштирувчиси

 

 

 

8-апрель, 2013-йил.