Малоҳат Эшонқулова

(давоми)

…Буриқсиб дутаётган печканинг олдида ўтган ишларга мотам тутиб яна қанча ўтириш мумкин? Ич-этимни еб ўтирганим билан,биров,“Балли!” дермиди? Яхшиси,иссиғини борида Тошкентга етиб олиш керак!

Шу хаёлда  нарсаларимни апил-тапил йиғиштираётгандим дадасининг олдидан қайтган катта қизим ҳовлиққанча кириб келиб қолди.

– Ойи-иии,эшитдим,сизларни қамаб қўйишибдими? Лойишга боргандим. Сизларни роса қидирдим,тополмадим. Милисахонагаям боргандим,мени киритишмади. Телефонингиз жавоб бермаганига,у ёқда дадам эт-ичини еб ўтирибди. Бугун Тошкентга қайтмасак,бўлмайди. Ўқишларим қолиб кетди-иии,–деди Зарнигор совуқдан қотган қўлларини қиздириш учун бир-бирига ишқаб.

– Қамашгани йўқ. Шунчаки бир хонада олиб ўтиришди. Ваҳимани қўй. Қани,кетдик. Дадангга вазиятни ўзим тушунтираман,-  дедим ўйчан. Шу топда менинг фаолиятим  туфайли болаларим жабр кўраётганлигидан кўнглим қаттиқ ўртанарди…Начора!…Кичик қизимни онамга кўмакчиликка қолдириб,каттаси билан жияним Маликани олиб,қишнинг қоронғу кечасида йўлга отландим. Ўзи “Худонинг суйган қулиман” десам,куласиз,ишонмайсиз. Қаранг,ҳали дарвозадан чиқиб улгурмасимдан оқ нексия келиб тўхтади. Қарасам,қўшни қишлоқдаги синфдошим. Қариндошининг тўйига таклифнома тарқатиб юрибди. Уни кўришим билан тилло топган тентакдек суюниб кетдим.

– Худонинг ўзи етказди сени менга,–дедим қувониб,-  Бир хизмат қиласан энди,ўртоқ,бизни шаҳарга ташлаб қўясан. Қўрқма,ҳақини икки ҳисса тўлайман,–илтимосимни рад этиб қолишидан қўрқиб,“бензин пули”ниям шоша-пиша   қистириб  қўйдим.

Худонинг “Ол,қулим!” дегани шу-да. Йўлга тушдик.

– Ээээ,катта трассага бурилма,–синфдошим бошқараётган рулни тутдим,–Бу ёқдан, орқадан,Қора терининг йўли билан чиқиб кетайлик шаҳарга,майлими?

– Майлику-я,лекин йўли ёмон,мошинимни обгор қилади-да…,–деди у инжилиб,–Тинчликми? Асосий йўлдан кетсак бўлмайдими?

 

– Ке,қўй,сўрама,мен айтган йўлдан юравер,–дедим уни кўндиришга уриниб.

Барака топсин,йўқ демади. Қарабсизки,бир зумда Самарқанд шаҳридамиз-да. Лекин ҳали бу буткул қутулдим,дегани эмас. Таъқиб то Тошкентгача давом этиши мумкин…Эҳ-ҳе,йўлда озмунча “ПОСТ” борми? Нима қилиш керак? Барчамиз бирга йўлга чиқадиган бўлсак,ҳамроҳларим –қизим ҳам,Малика ҳам касримга қолади. Тонггача Тошкентга етаолмасликлари мумкин. Йўл-йўлакай  шулар ҳақида бош қоттирарканман,охийри,Тошкентга алоҳида-алоҳида кетишга қарор қилдим.

– Иккаланг кетаверинглар…Қўрқмайсизларми?,–дедим уларни Улуғбек  бекатига кузатиш учун таксилардан бирига ўтқизарканман.

– Сизчи,ойи-иии,–ҳиққиллади Зарнигор,–Биз билан бирга кетмайсизми?

– Зарҳалга ўхшаб,сениям яланғоч қилишларини истайсанми? Ана,Маликадан сўраб кўрчи,қандай куйга тушган экин? Қўрққанидан тилини ютиб юорай деди-ку? Алоҳида-алоҳида кетамиз.  Хавотир олманглар,нима бўлгандаям,эртага соат 12.00 да Олой бозорида бўламан. Тамом. Бўлди,боринглар,–дедим-да,қизларни кузатиб, ҳар доим ўзим кирадиган интернет кафе томон қайрилдим. Компьютер қаршисига ўтирдим-да,қулоғим ортига ёпиштириб қўйилган чет эл сақичини олдим. Навоий вилоятининг Кармана милицияси тунашганини айтгандим. Бор тасвирларимизни ўчириб ташлашганларида,тажрибасизлигимдан қаттиқ ўкингандим…Роса алам қилганди ўшанда…   Кўр ҳассасини бир марта йўқотади-да. Ҳа,нима,олган тасвирларини иккинчи маротаба Оқдарёнинг МХХчиларига топшириб қўядиган анойи борми? Собиқ миршаб ўртоғим ўргатганди ўзи менга бу усулни. “Телефонга қўядиган флешка ўзи нўхатдек нарса бўлса? Шуниям яшираолмадингларми?  Кейинги гал флешкани аввал қоғозга,кейин скочга ўрада,ҳорижнинг чайналган сақичига жойлаб,қулоғингнинг ортига ёпиштириб қўй. Қани,бирорта искович топиб кўрсинчи?” деганди,  тажриба алмашганди. Ўртоғимнинг айтганидек қилгандим,мана,маълумотларим омон қолди. Оқдарёлик ИИБ-ю МХХчиларга “Бопладимми?” дедим,хаёлан пичирладим. Керилиб қўйдим. Ёнгинамдаги компьютерда ўтирган бола ҳолимга ҳайрон….  Шу тобда нотаниш болакайдан ийбаниб ўтирадиган кайфиятда эмасдим…Думоғим чоғ…Аслида,қизлар билан Тошкентга қайтмай,тўғри қилдим.  Бу маълумотлар билан сафарга отланмаган маъқул.  Айтиб бўладими,яна олдириб қўйишим ҳеч гап эмасди-да…Яхшиси,эсимнинг борида  интернетдан  манзилига узатиб қўя қолай,кейин мени иссиқ қозонда қовуриб ейишмайдими булар,билганларини қилишсин…Уддабуронлигимдан суюниб,мийиғимда кулганча,  ишга киришдим…

Ёзув-чизув ишларимни тугатиб,ташқарига чиққанимда соат миллари  21 га яқинлашиб қолганди. Ҳаво ҳарорати чақаман дейди. Шундагина ниҳоятда оч қолганимни ҳис қилдим…. Нима қилиш керак? Бекатда бир зум туриб қолдим. Йўлга чиққудек бўлсам,то Тошкентга етгунча,очликдан силлам қуриши аниқ…Тунги соат тўққизда арзон ошхона ишлайдими? Ресторан деганини чўнтак кўтармаса?…Бу ёқда турмуш ўртоғимнинг ҳам еган-ичгани ичига тушмай ўтиргандир,минг бир хавотирдан?  Яхшиси,Даштисўхтага,эримнинг ёнига бориб,уларни  тинчлантирганим,кўнглидаги ҳавотирни аритганим авло эмасми? Шундай хаёллар билан  “шахмат” қўндирган сариқ “Матиз”га қўл кўтардим:“Сельский”га….

Дарвозани тақиллатсам,ҳеч ким очмади. Демак,уйда одам йўқ. Эҳ,қўл телефоним бўлганидами? Аллақачонлар қўнғироқ қилиб,келаётганлигим ҳақида дадасига хабар берган бўлардим…Аксига олиб,телефон йўқ. Ана у Оқдарёдаги исковичлар олиб қолишган…  Шундагина мобил телефонсиз кишига қанчалар қийин эканлигини илк бор ҳис қилдим…Ё тавба,илгариги одамлар қўл телефонисиз қандай яшашган экан-а?  Ҳайрон бўламан. Тасаввуримга сиғдиролмайман. Мобил алоқаси нималигини билмай ўтиб кетган аждодларимга ачинаман. Шу тобда ўзимнинг ҳолим ҳам уларникидан хароб.  Менга раҳм қиладиган банданинг ўзи йўқ. Қаро туннинг шундай қора совуғида очликдан қалт-қалт титраб турибман ўз уйимга киролмай,эшигимнинг тагида сарғайииииб…Дарвозани қайта-қайта урган билан,наф йўқ,биров очай демайди…Ноилож,қайнопамнинг уйлари томон бурилдим. То етгунимча,шудгор оралаб,тиззамгача лойга ботиб бўлдим. Бемаҳалда кириб борганимни кўрган қайнопам шўрлик ўтакаси ёрилаёзди,қўрққанидан. “Эййй,хавотир қилманг,тинчлик. Укангиз йўқ экан. Уйга кираолмай қолдим. Қўнғироқ қилиб кўрингчи,қаерда эканлар?” дедим  уларни тинчлантириб.  Сим қоққандилар,  ҳартугул,Аваз ака ҳам топилиб қолди. Шу маҳалда қишлоқдаги дўконларнинг бирига,тамакига чиқиб кетган эканлар,қаранг…Мен шўрлик сал бўлмаса кўчада қолаёздим-а?…   Мени олиб кетишга етиб келган эрим билан ўз уйимизга қайтдик.

– Жудаям очман. Ейишга нима бор?,–ошхонага киришимиз билан  сўрадим бетоқат бўлиб,–Ҳозир очдан ўлиб қоламан. Қайтиш керак эди,кетолмадим. Тонггача озроқ дам олай. Илтимоооос,сиз бирорта ҳайдовчи ошнангизга қўнғироқ қилиб қўйинг. Тонгги бешга такси тайинланг. Саҳарда йўлга чиқаман. Эртага Олойда,“ОШ”да бўлишим шарт…

– Яхши,ҳаммасини “есть”  қиламиз ҳозир. Сандалда исиниб туриш керак,шесть секундда  тўрта гўшт ташлаб бераман,-   деганча эрим балонли газни ёқишга тушди.

– Мен турганда сиз урнайсизми  қозонга? Қўйинг-э,қани,ўтинг бу ёққа,дамингизни олинг. Ўзим тайёрлайман,–дедим билакларимни шимариб,–Шу гапларингизни раҳматли бийимўллом эшитганларида борми? “Хотиннинг қулимисан?” деган таънага қолардингиз,жиғибийрон бўлардилар,сизни койиб,роса хуморидан чиқардилар-да…

– Нима қилмоқчи? Оч қолганидан шошилиб бетаҳам овқат тайёрламоқчими? Бор масаллиқниям увол қилмоқчими? Удан кўра ҳар ким қўлидан келган ишини қилсин. Бориб,сандалнинг чўғини титсин,исиниб олсин,–деди дадаси. Қозон бошини тарк этмади,гапимга унамади. Қувониб кетдим. Рости-да. Ҳозир қора қозонга яқин йўлайдиган аҳволда эмасманам! Тинкам қуриб кетган! Ўзимга қолгудек бўлса,танаввул қилмасданам,шундайгина ётиб қолардим! Эримнинг фикри ўзгариб қолишидан хавотирга тушиб,дарров сандалга қайтдим. Айтганларидек,чўғни титкиладим. Ёнган ўтиннинг ҳиди аралаш иссиққина ҳил чиқди.  Оёқларимга илиқлик югурди. Қандай роҳат.

– Раҳмат-эй,дадажон. Сиздан яхши одам йўқ бу ёруғ оламда,якка-ю,ягонасиз-да,–дедим азборойи мамнунлигимдан бор меҳримни овозимга жойлаб. Қизларимнинг тили чиққанидан буён шу:болаларимга қўшилиб,  “дадажон” дейман. Ўзим эркаланаманми,ё уларни эркалатаманми,билмайман,ишқилиб,“дадажон” дейман-да…

– Нима бўлди? Тинчликми? Минг марта қўнғироқ қилдим. Телефон ўчирилган? – сўради Аваз ака меҳримга муносабат билдириш ўрнига бепарво,гуё мақтовларимни эшитмагандек.

– Эй,сўраманг,соат ўн иккидан бери Оқдарёнинг милиция бўлимида ўтирдик. Малика билан. Зарҳалниям оборишибди…,–таом тайёр бўлгунига қадар бўлиб ўтган воқеаларни қисқагина гапириб бердим.  Орада турмуш ўртоғимнинг қўл телефонидан Зарнигорга қўнғироқ қилиб,ҳол сўрадим…Қиятга,қишлоқдаги жиянимга сим қоқиб,Даштисухтада эканлигимни айтдим. Энамнинг хавотир олмаслигини  тайинлаб қўйдим…

Орадан ҳеч қанча вақт ўтмай сандал –столимизга қовурдоқ қелди. Бирам хушбўй!

– Қани,бошланг,–хўжайнимга  манзират қиларканман,зимдан разм солдим. Таъби хира. Дили хуфтон. Чеҳраси ёришай демайди. Қани бир сўз бўлса,шундай сеҳрли бир сўз бўлсаки,айтсам-да,дадасининг кўнглидаги хираликни тумандай тарқатиб юборсам. “Мени деб абгор бўлди…Эрим шўрликни бахтли қилолмадим!” деган армонли ўй билан қоришиб буғзимга тиқилиб келган аламни бир амаллаб зўрға ютиб турардим….

– Очман деган одам нега ўйланиб қолди? Овқатдан олмайдими энди?,–деди Аваз ака хаёлимни бўлиб. Қизиқ,эрим 20 йилдирки мени сизламайди. Сен дейишга ҳам  тиллари бормаса керак-да,  шунча йилдан буён менга 3- шахс бирликда мурожаат қилади. Бирор юмуш айтаётганида буйруқ феълини ҳам қўлламайди.  “Дазмолла” демайдилар ҳеч қачон,“Дазмоллаш керак”,“Ювиш керак”,“Супириш керак”,“Тозалаш керак” деган ибораларни ишлатадилар нуқул. Бунга қулоқларим кўникиб қолган…. Ўта камгап эримнинг одати шу. Эҳтимол,менга бўлган меҳрининг шу зайилдаги ифодасидир бу? Ким билсин?

– Шундоқ…Ўзим…Сочимда биттаям оқ йўқ деб мақтанардингиз…Қаранг,бир кечада оқариб кетибдими? Чол бўлиб қолибсизку?,  –гапни ҳазилга бурдим.

– Йўғ-э? Оқарибдими?,–Аваз ака сочини бармоқлари билан орқага “таради”-да,–Шу шамнинг ёруғидаям кўринияптими-а?  Қандай кўраяпсан,алдоқчи? –   деди  бироз чеҳраси ёришиб.

– Мени билмайсизми, кўзларим юмуқ ҳолатдаям кўраману сизни,дадажон,–дея кулиб қўйдим.

– Бир киши одамни эритишга,аврашга уста-да,–эримнинг юзига табассум ёйилди.

– Олийгоҳда 6 йил гапга ўқиганманку,дадажон. Гап билан битта эримни  эритолмасам,шунча ўқиганим ҳайф-да,увол-да…

Гап билан бўлиб,овқатдан икки чуқум олишга ҳам улгурмай қолдик…. Дарвоза қаттиқ тақиллади. Эрим қўл телефонининг соатига қаради. Соат  22 дан ўтган….

–              Ким бўлдийкин бемаҳалда?,–деди ажабланиб.

Кўнглим аллақандай бўлиб кетди.

– Дадажон,дарвозани очманг. Мени қидириб келишган бўлмасин?,–хавотирли шивирладим. Эр-хотин унимизни чиқармай ўтирдик. Дарвоза тақиллагандан тақиллади. Қўя қолай,уйда ҳеч ким йўқ чоғи,чиқишмаяпти,ортга қайтай демайди эшик оридаги одам. Охири,бўлмади. Турмуш ўртоғим чидаб туролмади.

– Очаман,очмасам бўлмайди. Эшитган қўни-қўшнилар нима дейди?  –  деганча ташқарига йўл олди.

Дарвоза тагида қандай гап-сўз бўлганидан бехабарман,бир пайт ошхонага 6 нафар нотаниш эркак киши бостириб кирди.  Беихтиёр ўрнимдан турдим.

– Малоҳат опа,нега бу ерга қочиб келдингиз?,–деди улардан бири.

– Қочганим йўқ. Нега қочаман? Эримнинг олдига келишим мумкинмасми?  Кимсизлар ўзи?,–дедим ҳайрат билан. Бу ердалигимни қаердан билдийкин булар? Ҳали эримнинг телефонидан фойдалангандим…Демак,турмуш ўртоғимнинг қўл телефонини ҳам назоратга олишган. Эшитиб ўтиришади. Акс ҳолда,  мени қандай топишарди? Ҳар хил ўйлар,шубҳа-гумонлар қуршовида қолдим.

“Меҳмон”ларнинг иккитаси ҳужжатларини кўрсатиб,ўзларини таништирган киши бўлишди.

– Юринг,чиқинг опа,биз билан бирга кетасиз,бўлинг,–шошилтирди бўйи баландроғи.

– Ҳеч қаерга бормайман. Шусиз ҳам кун буйи Оқдарёнинг милисахонасида адашган улоқдек оч-наҳор юрганим етар,–дедим зарда билан.

– Опа,бизни хафа қилаяпсиз,–деди улардан бири тожикча акцент билан,-Ўзингиз тушунган аёлсизку? Хизмат вазифамизни бажаришга мажбурлигимизни биласиз. Биз билан бирга бормасангиз бўлмайди…Тун алламаҳал бўлганида сизникига зерикиб қолганимиздан келганимиз йўқ….

– Қишнинг совуғида,ярим кечада сизларни овора бўлишингизга сабабчи эканлигимдан ҳижолатдаман. Менга қолса,шундай бўлсин дебманми?   Яна қаёққа олиб кетмоқчисизлар?

– Юраверинг,хатарли жойга олиб бормаймиз сизни,–гапга қўшилди ёнидагиси.

– Майли,фақат бир шартим бор. Аваз акам ҳам мен билан бирга борсагина сизлар билан кетишга розиман,–дедим бошим билан эрим томонга имо қилиб.

– Опа,ёш бола эмассизку,инжиқлик қилманг-да энди,–истагимни рад этди улардан бири.

– Мусулмонмисизлар? Тунги соат 11 да  ҳеч нарсадан ҳеч нарса йўқ бир эмас олти нафар эркакка эргашиб,индамай кетавераманми? Оиламни бузиб юборасизларку бу туришда? Эрим уч талоқ қилади! ,–зорландим уларга.

– Яхши,поччамиз ҳам бирга борадилар. Зиёни йўқ,–раъйимга қаради иккинчиси.

Уйдан чиқдик. Дарвоза ёнида чироқларини ёққанча битта Матиз билан битта Нексия турибди. Матиз томон бораётгандим,“Бунисига ўтиринг,опа”,деди новча йигит Нексиянинг орқа эшигини очиб. У айтган  уловнинг орқа ўриндиғига  ўтирдим. Ичкарида бир йигит  бор экан.  Ўтиришим биланоқ,ўнг томонимга “меҳмон”ларнинг бири келиб чўкиб олди.  Мен ўтирган машинада жой қолмагач,Аваз акани Матизга таклиф қилишди. Тун қоронғусида икки машина шитоб билан  жойидан жилди….

– Ҳа,опа,нимага бунча қовоқларингиз осилиб кетди?,–деди олдинда ўтирган новча йигит орқага ўгрилганча беўхшов илжайиб, – “Свидания”ни барбод қилиб қўйдикми?

– Барбод қилишам гапми? Эрим билан минг йилда бир мартагина ҳасратлашиб олай дегандим,шуниям кўп кўрдинглар-ку? Дийдорниям дабдала қилдинглар,–дедим қовоқларим баттарроқ уйилиб,–Сизларга ҳамма нарса мумкин-а? Ярим кечада хотин кишини эрининг бағридан юлиб кетишдан ҳеч бир ҳижолат ҳам қилмайсизлар? Нимага? Мени Тошкентга юбормаслик,Олойга,“ОШ”га  чиқармаслик учунми шунча томоша?  Шунчаликаям борасизларми?

– Биламиз,базмингизнинг белига тепдик,–ҳиринглади у.

– Базмни буздик эмас,харом қилдик денг? Нима керак ўзи сизларга,ҳечам тушунолмайман. Тинчгина уйда ўтиргандимку? Тошкентга борадиган бўлсам,аллақачонлар кетиб қолган бўлмасмидим? Соямниям тополмай қолардинглар. Мана,кетмадимку? Яна нима истайсизлар мендан?

– Ҳеч нарса керакмас. Шунчаки икки оғиз ҳамсуҳбат бўлмоқчимиз холос,–деди йигит жиддийлашиб. Лаб-лунжини йиғиштириб олди.

– Эрим ўтирган машина орқадан келаяптими?,–сўрадим улардан,–Қаранглар,қолиб кетмасин яна?

Ўзим на ўнгга қарай  оламан,на сўлга. Худди юриб кетаётган машинанинг эшигидан ўзимни отадигангандек,икки томонимда иккита барзанги ўтириб олган. “Хавфсизлигимга” масъул  “шахсий соқчиларим”.  Қимирлаб,орқага ўгрилиб ҳам бўлмайди. Асираман.

– Улар Самарқанд туман ички ишлар бўлимига бирров кириб,керакли ҳужжатларни олиб,ортимиздан етиб келишади,кўмап ташвиш қилаверманг,–деди ҳайдовчи “пешона”сига қўндирилган ойнадан менга разм солиб. Шаҳар чироқларининг хира ёруғида кошки менинг юзимни кўриб бўлса?

– Опа,нега сиз тинч юрмайсиз-а? Ким айтди сизга йўқ жойдаги гапларни гапиринг деб? Қани,айтингчи,Қашқадарёдаги пахта ҳақидаги видеони тарқатиб нима фойда топдингиз?,–деди ҳайдовчининг олдида ўтирган йигит пичинг билан.

– Бу нима деганингиз?

– БиБиСи-ю “Озодлик” радиоларида роса дўмбира қилиб чертдингиз,   интернетда жар солдингизку? Шу хизматингиз учун қанча ҳақ беришди улар сизга? Бойиб кетгандирсиз?

– Сизга ёлғон,Худога чин,бирор кимсадан сариқ чақаям олган эмасман.

– Алдаманг,–афтини бужмайтирди у,–Ишонади деб ўйлайсизми? Ростини айтинг,қанча тўлашган?

– Ишонмасангиз,бу сизнинг муаммонгиз,бошқа яна нима дей?

– Ростанам бир цент ҳам олмаганмисиз?

– Йўўўўўққққ.

– Пул беришмасакан,нега унда бунақа ишларга қўл урасиз?

– Бу ишларни пул учун амалга оширади деб ўйласангиз,адашасиз. Менинг касбимку бу? Мен журналистман. Шу иш билан тирикман.

– Тушунарли…,–олдинда ўтирган бўйдор йигит ўнг қўли билан тизасига оҳистагина бир-икки шапатлаб қўйди.

– Хўўўш? Нимаси тушунарли экан?,–сўрадим қизиқсиниб

–  Бу ишларни пул учун қилмаслигингиз рост бўлса,Ўзбекистон ҳақида тарқатган уйдирмаларингиз,видеоларингиз учун бировдан бир чақаям олмаган бўлсангиз,демак сиз касалсиз,–деди у ортига ўгрилиб,менга бошдан оёқ разм соларкан,–Ка-ааасаааал-сииииз!,–кейинги такрорлаган каломига алоҳида урғу берди.

– Касал? Қанақа касал?,–хитоб қилдим унга,–Сизларга дучор бўлган одам ё касал,ё ҳуқуқбузар бўлар экан-да?,–орага жимлик чўкди. Қисқа сукутдан кейин,– Шунақами ҳали?  Ҳа-ааа,касалсан денг?  –дедим гўё ўзим билан ўзим гаплашаётгандек ўйчан,–Демак,“Нариманова”га олиб кетаётган экансизлар-да,шундайми?

Самарқанд шаҳрининг Нариманова кўчасида руҳий касалликлар шифохонаси жойлашган. Талабалик йилларимизда гапи қулоққа хуш келмаган курсдошларимизга “Наримановада ётиб чиқишингга тўғри келиб қолибдику?”,“Нариманова боп бўп қопсан!”,“Наримановага боргинг келиб қолдими?” дердик,ҳазил қилардик. Ҳозир ҳам шу кўчада жиннихона борми,йўқми,  ё бошқа жойга кўчирилганми,   аниқ билмасам-да, мен айни пайтда ўша манзилга ишора қилаётгандим.  Ходим ҳам тушунадиган,гапни тез илғаб оладиганлар хилидан чиқиб қолди.  Аввалига,гапларимга яйраб кулди-да:

– Гапниям роса-ааа об  қочаркансиз-да ўзиям,а?  Қайғурманг,Наримановага эмас. Ҳали сизга у ерга боришга эрта-ааа,–деди бош чайқаб,кейин кўшиб қўйди,–Сиз касб касалига йўлиққансиз,опа,касб касалига.

– Таппа-тайёр туғма шифокор экансизку? Иқтидорингизни хор қилиб,нимага миллий хавфсизлик хизматида адашиб юрибсиз? – киноя қилдим унга.

Бу орада биз ўтирган машина Самарқанд вилоят ички ишлар бошқармасининг ҳашаматли биноси қаршисида тўхтади. Менга “касб касалининг мубталоси” дея “диагноз” қўйган “табиб” чаққонлик билан тушди-да,бино ичкарисига кириб кетди. Мени ҳам ўзи билан судраклайдими дегандим. Негадир,ичкарига таклиф этилмадим. Хайрият! “Шифокор” йигит шу кетганича бадал,бедарак бўлиб кетди. Бир соат кутдик,икки соат ўтирдик,қайтай демайди. Камига,бу ёқда турмуш ўртоғимдан ҳам хабар йўқ,олиб келишмади. Матори ўчирилганлиги учун машина музлаб кетди. Совуққотдим. Бу пайтда соат тунги 2.30 лар чамаси….

– Шу аснода тонг оттирамизми? Сизлар темир тан эмасми мабодо? Мен совуқ едим. Илтимос,жо-ооон,укалар,мени Даштисўхтага обориб қўйинглар. Ўпкамни уриб кетди,–ялинишга тушдим,кейин,–Очман. Тайёр таомнниям егани қўймадинглар,заҳар қилдинглар,–дея қўшиб қўйдим менга мистар бўлиб қолган овқатимга ачиниб.

Таваллоларимга жавоб бўлмади. Пинагиниям бузишмади улар. “Сен одаммисан,кимга гапираяпсан? Нима деяпсан?”  деганиям йўқ. Менга раҳм қилиш ҳисси кўнгилларининг кўчасигаям келган эмас.

Йўқ,ҳартугул,олдинги ўриндиқдан жой олган “шифокор”им келиб қолди. Машина эшигини очганди,унга қўшилиб,ичкарига қорнинг қора совуғи кириб келди.

– Кетдик,“Микрарайонга” ҳайда,–деди ҳайдовчига. Бир зумда кўп қаватли бинолар қаршисига етиб келдик.

– Тушинг опа. Юринг,кетдик, – лутф қилди “табиб”,–Қани,марҳамат.

Машина эшигини ёпиб,унга эргашдим. Ортимиздан яна иккитаси эш бўлди.

– Бугунгилик кунда  “подвал”лар қолиб,“дом”лардан турма ҳозирланганми?,–савол ташладим унга.

–  Сиздек ҳурматли опаларимиз учун “асобый”,махсус хизмат хоналаримиз бор-да,–кулди.

Киноя қилдими,  гаплари чинмиди,бунисини энди ўзи билади.

Юрагим “шув-ввв” этиб кетди. “Қанақа экан “асобый” хизмат хонаси?”. Бир зумда кўнглимни бир дунё  ҳавотирли ўйлар ўйиб ўтди.

Ҳамроҳим деворга ўрнатилган “тугма”чани босганди,лифт эшигини очиб,“лутф” қилди. Тўрт киши тепага кўтарилдик.  Новча йигит тўғридаги эшикга калит солди.

– Энди,гап бундай опа,сиз шу ерда дамингизни олиб туринг. Ҳозир поччамиз ҳам келиб қоладилар. Зерикмайсиз. Биз ҳам одам. Уйга бориб,уст-бошимизни бошқа қилиб келайлик,–деди эшикни очиб.

–  Ҳой,яхшилар,мени  бунақанги қилиб қўрқитманглар. Шу ерда туриб турайлик. Аввал хўжайиним келсин,кейин кираман ичкарига,–дедим ҳадик аралаш.

– Опа,чўчияпсизми? Сиз-а? Каримовдан қўрқмай давлатга қарши чиққан одамда бир эмас,иккита юрак бор деб ўйловдим. Келиб келиб болаларингиз қатори йигитлардан кўрқиб ўтирибсизми? Уятда сизга. Қани,қўрқма-аанг,кираверинг,–деди ўзича далда берган киши бўлиб. Гаплари куч бердими,ичкарига кирдим. Бир хонали уй. Деразага қарши томондаги девор тагида бир кишилик диван. Ўртада атрофига тўртта стул териб қўйилган стол.  Унинг тагига бир бурда гилам ташланган. Деразадаги пардалар кирлигидан хира тортиб қолган. Бор йўқ жиҳоз шу.

– Бу хибсхоналарингга чидаса бўлади,–дедим атрофга разм соларканман.

– Шукур қилинг,чироғи йўқ,сандалли ошхонангиздан   сизни жаннатга олиб келдикку?,-  жавоб қилди ҳамроҳларимдан бири.

– Жаннат бўлса яхши. Жаҳаннам бўлмаса бўлгани,–дедим мен ҳам бир гапдан қолмай.

– Бемалол жойлашаверинг. Ҳозир поччамиз ҳам кириб келади.  “Асал ойи”ни шу ерда ўтказасизлар,бирга-бирга-ааа,сизларни ҳеч ким безовта қилмайди,–деди  “табиб” йигит ўнг қўлини кўксига қўйиб сохта тавозе билан. Эшик ортидан ёпилди. Калитнинг шиқирлаган овози эшитилди. Мени шу аснода зиндонбанд қилишганди.  Юрагим сиқилиб,ўртадаги стуллардан бирига бемажол ўтириб қолдим.  Кўнгил душман. Қанақанги мудҳиш ўйлар келмади дейсиз бу кўнглига? Атрофга алангладим. Қаердадир тасвирга оладиган видеокамера қўйилган бўлиши керак,киши билмас қилиб…Қаерда экан? Хонадаги бор нарсани титкилаб чиқдим. Тирқишларнинг барчасини кўздан кечирдим,шифтгаям диққат билан разм солдим. Ҳеч вақо йўқ. Ҳориждаги  қадирдоним Қурбонойнинг гапларини эслаб,юрагим увишди. Нима деган эди? “Эҳтиёт бўл,уларнинг қўлидан ҳеч нарса ема,ҳатто сув ҳам ичма. Улар қабихлик орқали устун келишга уринишади. Ўзинг ё қизларингни шантаж қилишади. Ярим-ялонғоч қилиб,тасвирга олиб,видеомантаж қилишади-да,интернетга тарқатишади,шарманда қилишга интилишади.  Сиёсатга сенгина аралашмасанг,тинчгина яшасанг бўлмасмиди?” деганди ҳавотир билан. Ҳа,аниқ шундай деганди! Лекин очманку? Ичим таталаб кетаяпти!  То тонггача очимдан ўлайми энди улардан кўрққанимдан? Ҳечам-да. Менга деса,заҳар беришмайдими! Эшикка яқинлашдим.

– Ҳой,ким бор? Биров борми? Ейишга бирор нарса беринглар,бўлмаса эрталабгача ўлиб қоламан,уволимга қоласанлар,–дедим эшикни тақиллатиб.

Ҳа деганда жавоб бўлмади. Орадан бироз вақт   ўтдими,йўқми,эшикка калит солингани эшитилди.

– Мана,опа,–қия очилган эшикдан чўзилган қўл газетага ўралган ниманидир узатди. Олдим.

– Укажон,телефонингизниям бериб туринг. Эримга шундоққина қўнғироқ қиламану,дарров қайтараман. “Мен яхшиман,хавотир олманг”,десам,бўлди,–илтимос қилдим унга ялингансимон.

– Мумкинмас. Бизга тинчлик керак,опа,–овоз келди эшик ортидан.

Шу тақлидда жавоб бўлишини тахмин қилгандим…. Индамадим. У тутган газетани очиб қарасам,совиб,қотиб қолган уч дона сомса чиқди.

– Э-ййй,қурумсоқлар. Ош-овқатнинг суюғидан йўқмиди? Еб бўлмайдику берган сомсангизни? Совуб қолган! Бу қанақаси?,–дедим астойдил ранжиб.

– Опа,тонг отай деб қолди. Шу маҳалда ошхона ишлайдими? Бизда бори шу? Эрингизга эркаланасиз? – зарда қилди эшик ортидаги овоз.

Ноилож сомсалардан бирини оғзимга солдим. Лекин тамоғимдан ўтган эмас. Еганларимнинг бари жиғилдонимга қатор тизилиб, тиқилиб қолди…Шу аснода эримни узоқ кутдим. Қайда. Олиб келишмади,олиб келишмади-да…. Охири умидимни уздим. “Поччамиз келади,деб,алдаб,яна бирорта барзангини киритишмасин? Қурбонойнинг гапи рост бўлиб чиқмасин тағин? “ОШ” ўтказаман деган ойимчаларинг Самарқандда эркакларнинг кўнглини овлаб  юрибди,деган маломатга қолдириш учун  беҳаё видеони интернетга жойлаш режасини тузаётган бўлишса-я яна?”   деган ваҳимали ўйлардан ўлиб бўлдим.  Нима қилиш керак? Кучсиз,чорасиз бир ожиза бўлсам?  Ўзимни ҳимоя қилиш қўлимдан келмаса? Нима қилиш керак,а?…Кўп ўйланиб ўтирмадим. Тўртта стулни эшикнинг эни бўйлаб жойлаштирдим-да,ўзимга “ётоқ” ҳозирладим. Ҳа,нима,эшик ичкаридан қулфланмаганидан кейин,орқадан истаган одам исталган пайтида бостириб кириши мумкин-да. Рўй бериши мумкин бўлган ҳар қандай ҳавфнинг олдини олиш керакми,ахир?! Ана эндиям очиб кўришсинчи? Терилган стуллар эшикнинг очилишига халақт беради. Ғафлат босиб,ухлаб қолгудек бўлсам,тезда бедор бўлишим мумкин. Хавфсизлигимни таъминлаганимга ишонч ҳосил қилгач,қўлларимни  бошимга “болиш” қилиб,стуллардан ясалган “диван”чага чўзилдим. Шифтга қараб ё-ёёётибман,ўз хаёлларим ўтида ўзим қоврилиб. “Эй,Худо!” илтижо қилдим секингина овоз чиқариб,“Ўзингдан бошқа меҳрибоним,ўзингдан бошқа паноҳим йўқ.  Ўзинг қўлла,ўзинг мадад бер. Тилимни узун,юзимни ёруғ қилгин.  Дўстга зор,душманга хор қилмагин…Шармандаликлардан ўзинг паноҳингда асра! Ўзимни сенинг паноҳингга топширдим,Худойим….”. Ўз ночорлигимдан ўзимга раҳмим келиб кетди. Менику,жин ҳам чалмаслигини биламан. Аммо душманларнинг қўли билан бирор шармандали ҳол содир бўладиган бўлса,бўйи етиб қолган қизларимга қийин бўлади. Бахтига соя солади. Гап-сўзнинг тагида қолган  онанинг қизини ким ҳам келин қиларди? Қизларимнинг тақдиридан қайғуриш ич-этимни тирнаб ташлади. “Ўзинг қўлла,Яратганим!” нола қилдим яна.  “Ихлос”,“Фалақ”,“Нос”,Кавсар” сураларини,   ва яна  ўзим билган барча дуоларни    ўз билганимча ўқишга тушдим. Неча марта такрорладим,билмайман,  Сураларнинг оҳангига маст бўлиб, қачон кўзимни уйқу элитганини ҳам эслолмайман….

(давоми бор)

Малоҳат ЭШОНҚУЛОВА

“Бирдамлик” Халқ Демократик ҳаракати Ўзбекистон бўлими етакчиси

http://birdamlik.info/?p=25868