Ўзбекистонни совет даври тарбиясини олган раҳбарлар бошқаряпти, 21-аср раҳбарлари эмас

2018-йилнинг 8-9-май кунлари Хотира ва Қадрлаш куни олдинги йилларга нисбатан бошқача нишонланди, бошқача нишонланишдан олдин бошқача тайёргарлик ҳам кўрилган эди.

Озодликдан иқтибос: “Совет даврида «биринчи ўзбек генерали» дея номи афсонага айлантирилган Собир Раҳимовнинг ҳайкали ўзининг 1981 йилда ўрнатилган жойига қайтарилди. Маданият вазирлиги қошидаги Ёдгорликларни сақлаш бошқармаси мулозимларининг Озодликка айтишича, ҳайкал 2010 йилнинг 6 январида ўша пайтда Бош вазир лавозимида ишлаган Шавкат Мирзиëевнинг буйруғи билан олиб ташланган эди”. Иқтибос тугади.

Яна Озодликдан иқтибос: “Шунингдек, Тошкентдаги Йўлдош Охунбобоев¸ Ҳамза Ҳакимзода¸ Файзулла Хўжаев¸ Акмал Икромов каби давлат ва адабиëт арбобларига қўйилган ҳайкаллар ҳам айнан Шавкат Мирзиëев Бош вазир бўлган 2003-2016 йиллар орасида демонтаж қилинган”. Иқтибос тугади.

Самарқандлик ҳайкалтарош Нурмуҳаммад Қодировнинг Озодлик билан 8 май кунги суҳбатда эслашича, Шавкат Мирзиëев вилоят ҳокими бўлган 2001 йилдан то 2003 йилгача ўтган даврда шаҳар марказидаги бир нечта ҳайкаллар олиб ташланган:

– Регистонда Абу Абдулло Рудакийнинг тўла бўйли гранит ҳайкали бор эди. Қаерга кетди шу ҳайкал – ҳеч ким билмайди. Алишер Навоий билан Абдураҳмон Жомийнинг мармар ҳайкали бор эди Регистонда. Олиб, бошқа жойга кўчиришди. Кейин умуман йўқ бўлиб кетди. Буларнинг ҳаммаси Шавкат Мирзиëев ҳоким бўлган даврда бўлди. Ëзувчи Садридин Айний уй музейининг вайрона аҳволга келиши ҳам Шавкат Мирзиëев Самарқандга ҳоким бўлган даврда юз берди,- дейди ҳайкалтарош.

1999-йилдан Ўзбекистонда Хотира ва Қадрлаш куни сифатида нишонлаб келинаётган 9-май 2018-йилга келиб, “Хотира ва Қадрлаш куни ҳамда 2-Жаҳон урушида қозонилган ғалабанинг 73 йиллигига, байрамга” айланди.

Тошкент ботаника боғи ичкарисида президент иштирокидаги махсус тадбир қаттиқ хавфсизлик чоралари остида ўтказилди ва унга фақат таклиф қилинганларгина қўйилди. [2].

Президент қатнашган ҳарбийлашган шоуда “Катюша” айтилаëтган айни пайтда¸ Ботаника боғи ичкарисига киролмай¸ унинг ташқарисида тўпланганлар ҳам гитара жўрлигида “Катюша” куйлашди.

2018 йил 9 май куни СССРни қайта тиклаш йўлидаги маданий-мафкуравий тадбир сифатида кўриладиган “Ўлмас полк” акцияси Ўзбекистон пойтахти ва бошқа шаҳарларида бўлиб ўтди.

9 май куни Самарқанд шаҳар марказидаги Университет хиëбонидан “Мотамсаро она” ҳайкалига ҳарбий юриш бўлиб ўтди. Вилоят ҳокимлиги ташаббуси билан ўтказилган оркестр садолари остида ўтган бу тадбирда кўксига Георгий лентаси тақиб¸ советча ҳарбий кийим кийдирилган боғча болалари ҳам қатнашди. Ҳоким қатнашган расмий тадбирга олиб келинган болаларни бу тарзда кийинтириб¸ Ўзбекистон учун ëт рамзларни тақиш ташаббуси айнан қайси идора ва мутасаддиларга оид экани, Озодликка ҳозирча маълум эмас.

9-май тадбирларидан бир кун олдин 8-май куни президент Шавкат Мирзиёев Тошкент Ботаника боғида ўтказилган тантанали маросимда уруш ва меҳнат фахрийларини табриклаб маъруза қилди. [3].

Мен президент Шавкат Мирзиёевнинг маърузасини youtube орқали томоша қилдим. У ўз маърузасида Ўзбекистоннинг ўша пайтда 1941-йилда 6,5 миллион аҳолисидан 1.5 миллиони урушга кетгани, бу урушда ярим миллиондан кўп Ўзбекистонликлар ҳалок бўлгани, Ўзбекистонга кўплаб завод ва фабрикалар кўчириб келинганлиги, СССРнинг уруш бўлаётган худудларидан Ўзбекистонга эвакуация қилинган бир неча юз минглаб кишиларни қабул қилиб олинганлиги ва етим болаларга алоҳида ғамхўрлик қилингани тўғрисида гапириб ўтди.

Президент Шавкат Мирзиёев ўз маърузасида Шомаҳмудовлар оиласининг 14 етим болаларни асраб олинганлиги тўғрисидаги жасоратни ва уларга ўрнатилган қаҳрамонлик композициясини, ҳайкалини илгари Халқлар Дўстлиги номидаги майдонга қайта ўрнатилганлигини адолатли тўғри иш қилдик деб таъкидлади.

Лекин мени ҳайрон қолдирган шу нарса бўлдики, президент Шавкат Мирзиёев Улуғ Ватан уруши, 2-Жаҳон урушининг келтириб чиқарган Молотов-Риббентроп пакти (23.08.1939), Ҳитлер ва Сталиннинг дунёни бўлиб олиш тўғрисидаги яширин режалари, амалиётлари натижаси эканлиги ҳақида лом-мим демади. [4].

9-май парадларида Георгиев тасмалари (ленталари)нинг тақиб олиниши, СССРга тегишли гимн ва ҳарбий қўшиқларнинг айтилиши, Ўзбекистоннинг Чор Россияси ва СССРдек империяга тегишли эканлиги тўғрисида ҳам ҳеч қандай фикр билдирмади. [3].

Кўпчиликка маълумки, мустақил Ўзбекистон СССР деган империядан болалар меҳнати, мажбурий меҳнат, коррупция, давлат репрессиялари, террори, қийноқлар, Орол фожеаси, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳурмат қилмаслик каби иллатларни мерос қилиб олган эди.

Ўзбекистоннинг мустақил бўлганига 27 йил ўтган бўлсада, мажбурий меҳнатга ҳануз барҳам берилгани йўқ.

1.Мажбурий меҳнат. Ўзбекистон замонавий қуллик кўрсаткичи бўйича дунёда Шимолий Кореядан кейин иккинчи ўринда туради.[5].

2.Коррупция. Ўзбекистон коррупция даражаси кўрсаткичи бўйича(Corruption Perceptibility Index) дунёда 180 мамлакат ичида 157-ўринни эгаллайди, яъни дунёнинг энг коррупциялашган 20 мамлакатлари қаторига киради.[6].

3.Иқтисодий эркинлик. Ўзбекистон иқтисодий эркинлик кўрсаткичи бўйича (Economic Freedom Index) 51,5 балл билан 152-ўринни эгаллайди ва кўпроқ иқтисоди эркин бўлмаган (Mostly Unfree) мамлакатлар қаторига киради.[7].

4.Фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар. Халқаро Freedom House ташкилоти ҳисоботига кўра Ўзбекистон фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар кўрсаткичи бўйича 7 баллга эга бўлиб, дунёнинг энг 10та ёмонлари қаторида.[8].

Юқоридагилардан кўриниб турибдики, президент Шавкат Мирзиёев СССРдек империядаги иллатлар ҳақида, ундан мустақил Ўзбекистонга мерос бўлган иллатлар ҳақида лом-мим демасдан СССРга қайтиш қилаётгандек. Яна Шавкат Мирзиёев Камолотни Ёшлар иттифоқига айлантирди, Ислом Каримовнинг Камолоти СССР комсомолининг меросхўри эди. СССРнинг, Ўзбекистоннинг комсомоли, Ислом Каримовнинг Камолоти болалар меҳнати, мажбурий меҳнатга, Орол фожеасига, коррупцияга, инсон ҳуқуқлари ва эркинликларининг оёқ ости қилинишига кўз юмган эди.Шавкат Мирзиёевнинг Ёшлар Иттифоқи ҳам кўз юммоқда.

Яна президент Шавкат Мирзиёев ислом динини ҳам ўзининг сиёсий мақсадларида ишлатяпти. Чунки, коммунистик мафкурага Ўзбекистон фуқаролари ишонмай қўйган.

Умуман постсовет республикалари Россия, Белоруссия, Қозоғистон, Озарбойжон, Туркманистон, Тожикистон ва шу жумладан, Ўзбекистон 27 йил давомида эркин, демократик жамият қура олмади.

Бу мамлакатларнинг сиёсий элитаси ижтимоий,иқтисодий муаммолар, коррупция, ишсизлик, маошларнинг камлиги ва ҳоказолардан чалғитиш мақсадида дин ва СССРнинг “ютуқ”,”тажрибаларидан” фойдалана бошлади.

Бошқача айтганда, бу мамлакатларнинг сиёсий элитаси мамлакатни 21-асрга мос бошқаришни билмагани учун 19-20-аср бошқаруви усулидан фойдаланаяпти.

Шу ерда Ўзбекистон фуқаролик жамиятининг фаол вакилларидан уч кишининг фикрларини келтирмоқчиман:

Киноҳужжатчи Абдулазиз Маҳмудов эса, ҳайкалларнинг қайтарилиши «Совет символикаси ва коммунизм риторикасининг қайта тирилиши» дея баҳолади:

– Совет даври ҳайкалларининг қайтарилиши пухта ўйланмаган қарордир. Совет символикаси ва коммунизм риторикасининг тирилиши биз учун хайрли иш эмас. Мирзиëев Собир Раҳимов ва бошқа ҳайкалларни қайтариш қарорини ўз маслаҳатчилари гапига кириб қабул қилган деб биламан. Бу маслаҳатчилар кўпроқ рус ғояларини¸ рус тадбирларини қўллайдиганлар. Россия билан, Кремль билан қалин бўлишни истаганлар Мирзиëевнинг қулоғини совет риторикаси билан тўлдиряпти¸ – дейди Маҳмудов. [1].

“Ўзбекистон демократик ташаббус гуруҳи” асосчиси Искандар Худойберганов: “Бизнинг ота-боболаримизни қиличдан ўтказган рус ҳарбийларига берилган олий унвоннинг расмий тадбирларда бемалол тақиб юрилиши¸ СССР байроқларининг мустақил Ўзбекистон кўчаларида яна бемалол кўтарилиши нафақат хунук¸ балки хавфли ҳодисадир. Агар юқоридагилар¸ буни ўйин деб ўйлашаëтган бўлса¸ улар ўт билан ўйнашаяпти. Путин Россия империясини у ëки бу шаклда тиклашни ўз асосий мақсади қилиб белгилаган ва Грузия ва Украиндаги қонли воқеалар унинг бу мақсад йўлида муттасил иш олиб борилаëтганини кўрсатди. Халқ¸ афсуски¸ тарихни билмайди¸ ким қаëққа етакласа¸ кетаверади. Лекин бу халққа йўлбошчилик қилаëтганлар¸ кетаëтган бу йўлнинг мустақил давлатчилик учун таҳдидли эканини англаши ва шунга қараб¸ сиëсат юрғизиши керак”. [2].

Мустақил журналист Улуғбек Бакир: “Ҳар ким ўз ишини билиб қилиши керак! Тарихчи тарихчилигини, сиёсатчи сиёсатчилигини, ошпаз ошпазлигини. Тарихчи ошпазга овқат пиширишни ўргатмагани каби сиёсатчилар ҳам тарихчилар ишига аралашмаслиги керак.

Шундагина миллат бўламиз, эл бўламиз, халқ бўламиз!

Бўлмаса, яна қуруқ аравани ҳар ким ҳар томонга олиб қочаверади”. [9].

Абдужалил Бойматов

Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамияти вице президенти.

11–май, 2018-йил.

Дублин, Ирландия.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Бош вазир Мирзиëев олиб ташлаган ҳайкалларни президент Мирзиёев жойига қайтарди. 08.05.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/ozbekiston-mirziyoev/29215414.html ).

2. Хотира ва Қадрлаш куни ëнига расман Ғалаба байрами атамаси ҳам қўшилди (ВИДЕО). 09.05.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/xotira-va-qadrlash-galaba-bayrami-president-georgiy-lentasi/29216929.html ).

3. ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ УРУШ ВА МЕҲНАТ ФАХРИЙЛАРИНИ ТАБРИКЛАДИ. 08.05.2018. ( https://www.youtube.com/watch?v=nIghpRLOxbs ).

4. Договор о ненападении между Германией и Советским Союзом. 23.08.1939. ( https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80_%D0%BE_%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9_%D0%B8_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%BE%D0%BC ).

5. Slavery index by countries. 2016. ( https://www.globalslaveryindex.org/findings/ ).

6. Corruption Perceptions Index 2017.(https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2017 ).

7. 2018 Index of Economic Freedom. Country Rankings. (https://www.heritage.org/index/ranking).

8. Freedom in the World 2018 by Aggregate Score.

( https://freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2018 ).

9. OzodBlog: “Катюша”дан “Боже, Царя храни!”гами? 09.05.2018.

( https://www.ozodlik.org/a/29217000.html ).