“Адолат букилади, эгилади, асло синмайди! Фақат йўлини билиб курашиш ўта муҳим!”-дедилар

— Уч кундирки кенжа акам раҳматли ва раҳматли ота-онам хотирамда
қайта-қайта гавдаланишаяпти.
Нега???
Шу саволга жавоб излаяпман,аммо топа олмаяпман….
Кимлардир  спиртли ичимлик ичиб таскин топади! Мен эса тамоман
таскинликни бошқа нарсадан топаман, юрагимдаги борини тўкиб соламан.Ана ўшанда қушдай енгил тортаман.

Ота-онам раҳматли зиёли инсонлар эди. Мен оилада энг кенжаси ва тўрт
ўғилнинг ичида битта қиз эдим.Оилада қиз болани асосан она тарбия
қилади,менда эса аксинча бўлган эди.Мени раҳматли отам тарбия
қилдилар.Мактабга кетишим олди, ёнларига ўтирғизиб нонушта
қилдирардилар.

“Мана шу нонни есанг сен қизим тез катта бўласан, ҳамма нарсага кучинг
етадиган бўлади”!-дердилар раҳматли отам.
Бола эмасманми ёшлигимдан қизиқувчанлигим бор.
-Дадажон нимага кучим етишиши керак,умуман олганда нонни кучга нима алоқаси бор?-деб савол берардим.
“Қизим сен мактабингга бориб кел, сенга буни исботини кўрсатаман”-дердилар. Дадам нимани исботини кўрсатар эканлар, дея мактабгача ўйлаб кетгандим ўшанда.

Мактабдан келсам,отам раҳматлини қалин жўралари бор эди.Шу  киши
ўғиллари билан келган экан.Кейинроқ билсам, отам раҳматли ўзлари
чақиртирган эканлар.
Мен ўшанда ё иккинчи синф  ё учинчи синфда  ўқир эдим.
Отамнинг жўраларининг ўғиллари мендан атиги бир ёш катта эди. Бўйи ва жасади мендан катта, исми Рустам эди.

“Қизим келган бўлсанг дарров тушлик қилиб олгин сенга ваъда қилгандим
бир нимани, шуни исботлаб бермоқчиман”деб қолдилар отам.
Мактаб кийимларимни алмаштирдим, тушлик қилишга ўтирдим.Бир парча нон синдириб узатдилар:-”шуни ейишинг керак”-дедилар.
-Дадажон мен бунча катта нонни ея олмайман, кичикроқ қилиб синдириб беринг-дердим.

Отам раҳматли жуда қайсар эдилар,кунмадилар. Мен отам синдириб берган нонни бир амаллаб ердим.
“Қани Рустамжон ,мана шу қизим билан курашга тушасан сен енгасанми ё
қизимми?”-деб қолдилар.

Отам раҳматли тоғнинг одами бўлганлар. Менга кичкиналигимдан оёқдан ушлаб кўтариб уришни,қандай қилиб бўлсада енгишни сирларини ўргатардилар.Бу учун доим онам раҳматлидан гап эшитардилар.

“Дадаси бу ўғил бола эмас, қиз бола бунга бу нарсаларни ўргатманг”!-деб
жавраб қолишлари бесамар кетарди.
Отам эса бир гапни айтардилар.
“Сен индамай ўтир эртага бу ўз хаққи учун талашиб-тортишиб  яшашни
ўрганиши керак.
Агар қизинг кўзидан кўз ёш тўкиб ўтирса, сен хурсанд бўласанми?Уни
ожиза қилиб эмас, жасур бўлиб вояга етишини истаяпман холос”-дер эдилар отам раҳматли.
Отам у дердилар,онам бу дердилар.

Мен отам раҳматлининг жўраларининг ўғли билан ҳар куни курашга тушадиган бўлдим.Аввал у йиқитарди.Кунлардан бир куни отам ёнларига чақириб менга шундай дедилар”Қани қизим бир кучингизни кўрсатинг,Рустамни сендан жуссаси ҳам  ва ёши ҳам катта! Қизим ҳаёт шунақа-ки,унда доим тенқурларинг ҳужум қилмайди,албатта сендан кучлилар сенга ҳамла қилади ва сен шу ҳужумга тайёр туришинг ва ёнингдаги ҳужумчини қай усулда бўлмасин,ерга юзтубан қилишинг шарт”-деб ўргата бошладилар.

Мен худди тренер кўрган шогирддек,Рустамни ҳар куни йиқита
бошладим.Рустам мендан хафа, чунки уни менга кучи етмас эди.Мен
шиддатли ва ҳеч нарсадан тап тортмайдиган бўлиб боравердим.
Кунлар ўтарди шу зайлда.Бир куни яна отам раҳматли ёнларига
чақириб,менга бир гапни айтиб қолдилар. ”Қизим ҳали катта
бўлсанг,адолатсизлик деган бир ифлос нарсага дуч келасан шунга ҳам
қарши курашишинг шарт бунга куч билан бирга онг ҳам керак бўлади”деб
қолдилар.

Мен эса адолатсизлик нима ўзи дадажон?- дердим.
Отам эса эринмай менга тушунтирардилар ва оддий бола тилида тушунтириб етказардилар.Қўлимда кундалигим турганди,отам  имзолаб беришлари керак эди.
Шу кундалигимни кўлимдан олиб қўйдиларда:-”Қани кундалигинг олиб кел имзолаб бераман”-деб қолдилар.
-Дадажон ҳозир олиб қўйдиннгизку?-дедим.
Отам эса кўзларини лўқ қилиб ”қачон?”дедилар.
“Мени олганимни исботла, қачон олдим?”-деб бошимни қотира бошладилар.
Мен эса қанчалик зўр бермай исботлай олмадим ва йиғлай бошладим.
-Ахир олдингизку,нега бундай қиласиз,дадажон!-дер эдим.

“Қизим кўрдингми,  адолатсизлик мана шундай бўлади, сен ҳақсан қизим
аммо исботлай олмаяпсан мен кундалигингни олганимни ва олмадим деб
туришим, мана шу адолатсизлик дейилади сен йиғлаб ортга
тисарилма, аксинча кучинг етса, етмаса ташланишни ўрган! Уни исботлашга ҳаракат қил! Адолат букилади,эгилади, асло синмайди!Фақат йўлини билиб курашиш ўта муҳим!”-дедилар.

Мен эса дарров тушундим, отам доим менга тез етиб бориши учун “актёр”
ролини ҳам пухта ўйнаб берардилар. Ҳаёт деган спектаклдан бир
парчасини қўйиб кўрсатардилар.Унда бош ролда ўзлари ва мен бўлардим.

Отам раҳматли аслида жуда меҳрибон ва очиқ кўнгил инсон эдилар.Онам
эса ўта босиқ ва бутун умрларини китоб ўқиш ва ўқувчиларга илм бериш
билан банд эдилар.

Онам раҳматли кандидатский ёқлаш арафасида эдилар. Отам хим-биолог,
онам эса физик- математик бўлганлар.

Давоми бор.

Гулшан Қораева

Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамияти

Қашқадарё вилоят бўлими раиси

19– июнь, 2015-йил.