НЕГА ОДАМЛАР ЎТМИШНИ ҚУМСАЙДИ?

Ўзбекистон Республикаси конституцияси куни муносабати билан бўлиб ўтган йиғилишда Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов: “Нимагадир кейинги пайтларда собиқ иттифоқни қумсовчи одамлар кўпайиб қолди”–деди. Бу фикрда жон бор, чунки ҳатто ўзаро суҳбатларда баъзилар: ”Россияга қўшилиб кетганимизда зўр бўлардида”–дейдиганлар ҳам топилиб қолаяпти. Ҳайрият Украинага нисбатан Россиянинг зўравонларча сиёсатидан кейин бундай фикрловчилар анча камайиб қолди.

Ҳўш, нега одамлар ўтмишни қумсайди? Бундай фикрлайдиганлар совет даврида арзончилик бўлгани, шу сабабли юз сўм ойлик маош олиб ҳатто фарзандларини уйли-жойли қилгани, коммунал муаммолар ҳозиргига қараганда кам бўлганини сабаб қилиб кўрсатишади.Демак ўтмишни қумсайдиганлар биринчи ўринга еб-ичиш муаммосини қўйишади.Биринчи рус социал демократи Г.Плеханов шундай деган эди: “Агарда сизни моддий жиҳатдан таъминлай оладиган ҳукумат топилганда ҳам, сизга сиёсий ҳуқуқ ва эркинликларини бермас экан, сиз нари борса қорни тўқ қулга, яҳши боқилган иш ҳайвонига айлана оласиз холос”.

Шу фикрдан келиб чиқсак,собиқ иттифоқни қумсаётганлар афсуски ўша замонда минглаб ватандошларимиз эркин фикрлаганлари учунгина авахталарга ташланганини эсламайдилар. Уларда қорин ғамидан бошқа ғам йўқ.

Россия-Украина мажороларида Россиянинг тарафини олаётганлар эса бола-чақалари бугунги кунда россияга бориб пул топиб, машина олиб, уй қураётганларнинг асосан ота-оналаридир. Кўраяпсизми бу ерда яна еб-ичиш,турли орзу ҳаваслар биринчи планга чиқаяпти.Қандай қилсак биз ҳам ривожланган мамлакатлар қаторига қўшиламиз деб фикр юритиш йўқ. Масалан мен бир йигитни биламан. Нуқул Украинани ёмонлаб, Россияни мақтайди.Ўзи сиёсатнинг с ҳарифини ҳам билмайди. Тарихни ўқимаган. Шу йигитнинг тарихи шундай. У бундан 3-4 йил олдин бу ердаги квартираси, ҳовлиларини сотиб, бола-чақаси билан у ерда муқим яшаш учун Россияга кетди. Орада турмуш ўртоғи қаттиқ бетоб бўлиб,болаларини у ерга ташлаб хотинини олиб Наманганга қайтиб келди. Хотини қазо қилди. Шундан сўнг биз билан ҳайр мазурни қуюқ қилиб Россияга жўнаб кетди. Россия фуқаролигини олиш учун ҳаракат қилиб ишлаб юрганда у ернинг қонунларини бузганлиги учун ўтган йили депортатция қилиниб қайтиб келди. Болалари у ёқда.Ҳозир паспортини тўғрилагунча бировларнинг уйида ватансиз хор-зор бўлиб ётиб юрибди.

Юқорида эслатиб ўтган йиғилишда Президент Россияни назарда тутиб: ” Ҳотиржам бўлинглар, биз ҳеч қачон собиқ иттифоқни тиклаш учун ҳаракат қилаётганларни ҳеч қандай ҳужжатига қўл қўймаймиз!”–деган мазмунда гапирди. Бу сиёсатни қўллаб-қувватлаш мумкин. Тўғри, демократия ва инсон ҳуқуқлари борасида анчагина камчиликлар бор. Буни ҳеч ким инкор эта олмайди. Аҳир бундай муаммоларни бартараф қилиш учун ҳа деб ўтмишни қумсабермай одамларнинг ўзи ҳам ҳаракат қилиши керак-ку! Бизга ҳеч ким четдан келиб демократик тузум қуриб бермайди. Биз ўзимиз ҳамжиҳатликдагина буни амалга оширишимиз мумкин. Ҳаракатсиз, қорин ёки турли орзу ҳавас билан эса ҳеч нарсага эришиб бўлмайди. Ёки баъзилар даъво қилаётгандек,биз Рассия билан иттифоқ тузсак,нима, улар бизга демократия қуриб берадими? Аксинча борини ҳам йўқ қилиши исбот талаб қилмайдиган аксиомадир. Бас шундай экан биз турли қийинчиликларга қарамай агар шу мустақилликни сақлаб қолсак келажакда албатта ижобий ўзгаришлар бўлади. Чунки ҳеч нарса абадий эмас.

Носир Зокир
Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамиятининг Фарғона водийси бўйича мувофиқлаштирувчиси
7–декабрь , 2014-йил.