Ўзбекистон. Эркинлик, демократияга йўл йўқ. (2019).

ЦЕНТР-1 ( Centre1.com) веб-сайтининг ёзиши бўйича 2019-йилнинг 1-апрелидан бошлаб Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон ватандошларини шахсан қабул қилишни бошлайди. [1].

Президент Шавкат Мирзиёевнинг қабулхонаси Тошкент шаҳрининг Қоратош ва Фурқат кўчаларининг кесишган жойида жойлашган. Бу ҳақда президент маъмуриятининг Халқ яабулхонаси мудири Бахтиёр Жамолов хабар берди. Бу амалдорнинг айтиши бўйича, президент Шавкат Мирзиёев навбатга ёзилган ватандошлар билан шахсан учрашади ва уларнинг истак ва шикоятларини эшитади.

Кейинчалик Ўзбекистонлик ватандошлар билан учрашувлар ва президентнинг шахсан улар билан суҳбати жонли кўрсатилади. (онлайн трансляция). Бахтиёр Жамоловнинг айтиши бўйича, президент қабулхонаси жойлашган бино тўла таъмирланган. Керакли видео жиҳозлар билан таъминланган ва бинода яна қабулхона ва кутиш заллари ҳам жойлашган, ҳамда телекўприклар ташкил қилиш ва ўтказиш учун ҳамма шароитлар яратилган.

Бинонинг эшигида президент томонидан ватандошларнинг қабул қилиш вақти ҳамда республика хукуматининг бошқа раҳбарларининг қабул вақтлари тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилган. Ҳозирча эшик оқ мато билан тўсиб қўйилган. Бахтиёр Жамоловнинг айтиши бўйича, ҳозирги вақтда президент қабули учун 20 та ватандошларнинг мурожаатлари танлаб олинган. Президент Шавкат Мирзиёев улар билан шахсан учрашади. [1].

Тўғрисини айтганда, бу хабар мен учун кутилмаган бўлди. Мен президент Шавкат Мирзиёевдан Ўзбекистон иқтисодий ва сиёсий,ижтимоий ҳаётини либераллаштиришни кутган эдим. Унинг ўрнига мамлакатда шу пайтгача Халқ қабулхоналари, президент виртуаль қабулхонаси ишлаётган эди, лекин бу қабулхоналар Ўзбекистонда қонун устуворлигини таъминлашга сезиларли ҳисса қўша олмади. Ўзбекистон ватандошлари Халқ қабулхоналари ва президент виртуаль қабулхонасидан адолат излаб бориб, лекин шу адолатни топа олмадилар.

Президент Шавкат Мирзиёев президентлигининг 3-йилида шу нарса маълум бўлдики:

1.Ўзбекистонда сиёсий мухолифатга, сиёсий рақобатга йўл йўқ;

2.Мамлакатда давлат мулки ҳукмрон. Иқтисодий эркинликка йўл йўқ;

3.Интернет эркин эмас. Тезлиги паст;

4. Эркин демократик сайловларга йўл йўқ;

5.Коррупция гуллаб-яшнайди;

6.Ўзбекистон иқтисоди ўта қолоқликдан чиқиб кетиши даргумон.

Мантиқан олганда, президент Шавкат Мирзиёев иқтисодий эркинликка йўл берса, ўрта синф шаклланади, бақувватлашади, мамлакат иқтисодини олға тортадиган локомотив пайдо бўлади. Ўрта синф фуқаровий жамиятнинг кўмакчиси, замини бўлиб хизмат қилади.

Бу ерда очиқдан очиқ кўриниб турибди президент Шавкат Мирзиёев мамлакатда коррупцияни тубдан, астойдил камайтирмоқчи эмас.

Зеро,Ўзбекистонда коррупция кўрсаткичи (Corruption Perceptibility Index) 2018-йилда 22 балл билан дунёнинг 180 мамлакати қаторида 157-ўринни эгаллаган бўлса, 2019 – йилда 23 балл билан 158 – ўринни эгаллади. Ўзбекистоннинг коррупция кўрсаткичи 1 баллга яхшилангани билан дунёнинг бошқа мамлакатларида коррупция кўрсаткичи Ўзбекистонга нисбатан кўпроқ яхшилангани учун Ўзбекистон 157 – ўриндан 158 – ўринга тушиб қолган. [2].

Коррупция гуллаб яшнаётган мамлакатга ҳғалол чет эллик тадбиркорлар инвестиция, сармоя киритмайди. Мамлакат иқтисоди ривожланмайди.

Дарҳақиқат,Ўзбекистоннинг АЖБ ЯИМси ($1,560) дунёнинг ўртача АЖБ ЯИМсидан ($11,673) қарийб 7 баравардан кўпроқ кам (7,48).

Ўзбекистоннинг АЖБ СОПси ($7,810) дунёнинг ўртача АЖБ СОПсидан ($18,961) 2 баравардан кўпроқ кам (2,43).

Ўзбекистоннинг иқтисодий кўрсаткичлари дунёнинг ўртача иқтисодий кўрсаткичларидан 2 баравар кам бўлса, Ўзбекистоннинг иқтисодини қолоқ дейишимиз мумкин. Бироқ Ўзбекистоннинг АЖБ ЯИМси дунёнинг ўртача АЖБ ЯИМсисдан 7 баравардан кўпроқ, Ўзбекистоннинг АЖБ СОПси дунёнинг ўртача АЖБ СОПсидан 2 баравардан кўпроқ орқадалигини баралла ўта иқтисодий қолоқ дейишга мажбур бўламиз. [3,4].

2018-йилнинг декабрида Халқаро рейтинг агентликлари Fitch va Standard & Poor’sлар Ўзбекистоннинг АЖБ ЯИМси $1,200га тенглигини аниқлашган эди. Бу кўрсаткич бўйича олганда Ўзбекистоннинг иқтисодий аҳволи янада аянчлилиги аёнлашади. [5,6].

АЖБ ЯИМ 1,460 АҚШ доллари бўлган Ўзбекистон 10-20 йиллар олдин жуда қолоқ бўлган Ҳиндистон (АЖБ ЯИМ 2,188), Нигерия (2,244) ва ҳаттоки Бангладешдан (1,882) ҳам орқада қолиб кетди.

Ўзбекистон фақат 40 йилдан бери уруш бўлаётган Афғонистон (АЖБ ЯИМ 577) ва 5 йил фуқаролар уруши бўлган Тожикистондан ( АЖБ ЯИМ 815) олдиндалиги билан фахрлана олади.[4].

Абдужалил Бойматов

Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамияти вице президенти.

29– март, 2019-йил.

Дублин, Ирландия.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Президент Узбекистана будет вести прием граждан. 26.03.2019. (https://centre1.com/uzbekistan/prezident-uzbekistana-budet-vesti-priem-grazhdan/ ).

2.Transparency International. Corruption Perceptions Index 2018

( https://www.transparency.org/cpi2018 ).

3. International Monetary Fund. 2019.GDP per capita, current prices. U.S. dollars per capita(https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPDPC@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD ).

4. Statistics Times.GDP Indicators 2019

( http://statisticstimes.com/economy/gdp-indicators-2019.php ).

5. Fitch Assigns Uzbekistan ‘BB-‘ IDRs; Outlook Stable

20 Dec 2018. ( https://www.fitchratings.com/site/pr/10057197 ).

6. Первый суверенный кредитный рейтинг от Fitch оказался благосклонен к Узбекистану. 21.12.2018. (https://fergana.agency/news/103789/ ).