Жаҳонгир Маматов׃ “ИАК”

 

 

21. КУЧ АДОЛАТДАМИ,  АДОЛАТ КУЧДАМИ?

1991 йил…

Бир куни Вазирлар маҳкамасининг биринчи қаватидаги кичик залда ташаббускор депутатлар томонидан илгари сурилган “Маошларни индексация қилиш”, яъни маошларнинг инфляцияга қараб автоматик тарзда ошиб боришини қонунлаштириб қўйиш ҳақидаги лойиҳа муҳокамасига унга қарши бўлгани учун Каримовнинг ўзи келди ва қандай савол бўлса жавоб беришини айтди. Аммо саволларга ўтирганларни беписанд қилган тарзда, асабий оҳангда жавоб бера бошлади. Бу унинг “Сизларнинг иқтисоддан нима хабарларингиз бор!” дегандай депутатларни камситиш тутуми эди.

Каримов бу масалага қарши бўлгани кейинчалик билинди. У нархлар ошишидан ҳам ўзига фойда йўлини топди. Нархлар ошиши ҳақидаги қарор бош вазирга  имзолатилса,  ортидан маошларни ошириш Фармонига ўзи қўл қўядиган бўлди. Ваҳоланки, биз буни дунёдаги жуда кўп мамлакатларда бўлгани каби қонуний йўлга қўймоқчи эдик.

Oлдинроқ бир саволи учун камситилган Тойиба Тўлаганованинг талабини ҳимоя қилиб, Каримов билан бироз тортишган эдим ва унинг бу гапидан кейин яна сўз сўрамай тура олмадим.

-Масалани соддалаштирадиган бўлсак, ҳовлингизнинг тўрида қурилиш қилмоқдасиз, меҳмонхона. Уйда ғишт, ёғ ва нон тамом бўлган. Тушликда “Очқолдим” деб дод солдингиз. Хотинингиз қўлида пул йўқлигини айтди. Чунки сиз сандиқдаги пул фақат қурилишга деб ажратиб қўйган эдингиз. Нима қиласиз, очликка чидайсиз-ми? Ахир бугун мамлакат бўйлаб керакли, зарур қурилишлар, масалан ишлаб чиқариш корхоналари эмас, асосан маъмуруй бинолар қурилмоқда. Шундай экан сиз келтирган сабаб лойиҳани қолдиришга асос бўлолмайди,-дедим.

Каримов қизариб кетди ва жаҳлини яширишга ҳар қанча уринмасин барибир баланд овозда гапира бошлади:

-Сиз самарқандлик бўла туриб шундай дейишингизга ҳайронман. Темурланг дунёдаги энг катта диктатор бўлган. Аммо бугун у қурган бинолар туфайли Самарқанд дунёга машҳур, унинг ўзи ҳам. Унинг калладан минора қурганини эмас, балки Самарқандда лойдан қурган минораларига ошиқ ҳамма. Биз қорнимизни эмас, келажакни ўйлашимиз керак…

Қайтиб жойимга ўтирмасдан Каримовнинг гапини эшитиб турганим унинг асабига тегди ва “Яна нима демоқчисиз?” дегандек гапини тўхтатиб менга қаради.

-Биринчидан,- дедим,- сиз ҳам самарқандлик ва ўша минораларнинг ёнида каттта бўлгансиз. Уларни бошқалар қуришган. Самарқандда Амир Темур қурдирган битта мақбарадан бошқа деярли кўзга ташланадиган бино қолмаган. Лекин Самарқандни дунёга машҳур қилган нарса Темурийлар даврида маданият ва санъатнинг ривожланганидир. Биз бугун маданият ва санъатни фақат маъмурий бинолар қуриш, деб билаётган бўлсак, катта хато қилган бўламиз.

Иккинчидан эса, Темурланг деб уни камситиш учун айтишган.

Каримов чўнтагини ковлаб, кичик дафтарчани олди. У турли иҳтибосларни пала-партиш ёзиб юрар экан, шу дамда кераклисини топа олмади:

-Ҳозир тополмадим, лекин ёзиб қўйгандим, Темурланг… кечирасиз Амир Темурнинг ўзи “Бизга баҳо бериш учун биз қурдирган ҳашаматли биноларга назар солинг” деган,-дедию бир зум бошини эгиб ўйланиб қолди.

У қачон ўзбекчада тортишувга кирса, мантиқли жавоб тополмасдан ютқазишини биларди.

Шу топда унинг бу гапига ҳам жавобим тайёрлигини билгани учун ҳам бошини кўтармай, аслида гапимда жон борлигини таъкидлаб, мавзуни бошқа томонга буриб юборди.

Аммо мана шу қисқа савол-жавобнинг ўзи унинг кўнглида нима ётганини яққол кўрсатиб берганди.

Шу боис орадан бир йил ҳам  ўтмай ўзини “Амир Темурнинг давомчиси” деган сиёсатни бошлатди.  Бу энг аввало унинг нутқларида ва газеталардаги махсус ёздирилган мақолаларда кўрина бошалди.

Шу боис орадан кўп  ўтмай у ўзини “Амир Темурнинг давомчиси” деган сиёсатни бошлатди.  Бу энг аввало унинг нутқларида ва газеталардаги махсус ёздирилган мақолаларда кўрина бошлади.

Матбуотда Ислом Каримовни Амир Темурга тенглаштириб ёзиш мусобақага айланди.

Тарихга, миллатга, ўз-ўзига ҳақорат  кундан кунга «гуллаб кетди».

1994 йилда қувғинда,  Бакуда Амир Темурнинг тузукларини такрор ўқидим. Ундаги 12 қоида  билан Ислом Каримов фаолиятини солиштиришга уриндим. Тузукларда келтирилган сифатларнинг қайси бири Ислом Каримовда бор деган саволга жавоб қидирдим.

Амир Темур: Биринчи. Мен сифатларимнинг аввали деб беғаразликни тушундим…   

Юзлаб ва ҳатто минглаб мисоллардан фақат биттасини келтираман. Еттинчи сессияда (1991 йил кузида) депутатлардан бир гуруҳи Ислом Каримовнинг камчиликларини бетига айтишди. У қўлини кўксига қўйиб «Ҳаммаси тўғри, тан оламан, имкон беринглар тузатаман» деб онт ичди. Ваҳоланки, ундан қасам ичиш талаб қилинмаганди.

Хўш, орадан бир йил ҳам кечмай нима юз берди? Ўша еттинчи сессияда сўзга чиққан депутатларни «халқ вакилликдан чақириб ола бошлади». Қаранг, халқимиз қанчалик “фаол”!

Сайлов жойларига саноқли одамлар келиб, қоғозда эса бутун халқ «овоз берди». Қувғин устига қувғин бошланди. Ғараз илони чақмаган жой қолмади. Еттинчи сессия қаҳрамонлари Ҳамза Эшназаров, Ринат Бурхонов, Алижон Қўчқоров, Отажон Полвонов, Ойгул Маматова, Тойиба Тўлаганова, Бахтиёр Қодиров ва бошқалар Олий Кенгашдаги ишларидан четлатилдилар. Кимдир бўшатилди, кимдир қисқартиришга тушди, кимдир қувилди. Халк депутатлари Мурод Жўраев, Иномжон Турсунов, Шоврух Рўзимуродов кабиларнинг қисмати нима бўлди? Улар миллатнинг гули эдилар. Каримов «қиличи» бу гулларни кесиб ташлади.

Ажойиб қаламкаш, драматург Иномжон Турсунов Каримовдан бошқача фикрлагани учун ҳибсга олинди. Мурод Жўраев ҳам жиноятчи деб топилди ва ҳоказо. Ғараз асосий фазилатга айланди. Ҳар кун, ҳар соатда кимдир ғараз йўлида қурбон бўлди.

Амир Темур: Иккинчи. Мен ҳар доим Исломга қатъий риоя қилардим.  

Ислом Каримов доим Исломга қуллук қилади. Сўзда. Каломини «Иншоллоҳ»дан бошлаб «Иншоллоҳ» билан тугатади. Қўлини каламуллога қўйиб қасам ичгани ҳали ёдимизда. Аммо Ҳолландияга борганда «Бизда Ислом хавфи бор, шу боис қаттиққўлман» деган ҳам у. Мисрга бориб эса Ал-Аҳзар дорилфунунининг илоҳиёт борасидаги юксак хизмат учун бериладиган унвонни олиб қайтган ҳам у.

Тожикистонда озодлик истаганлардан қўрқиб дунёга жар солди: «Исломпарастлар, динпарастлар одамларнинг бошини кесишмоқда!».

Маккага бориб қайтганда эса катта мажлисларда «Мен Худонинг уйига бориб келдим, ҳожиман, билиб қўйинглар» деди.

Бир тарафда халқни Қурбон ҳайити билан табриклаб, иккинчи тарафда мадрасалар, мачитлардан одамларни қувишга амр берди. “Мусулмонман” деган зот учун бу дунё зулматга айланди.

Дин арбоблари қатағонга учрадилар. Эътиқод, иймон, ишонч, диёнатни асраган, авайлаган кишилар хавфли шайтон, тилёғламачилик, алдов, каззоблик, манфаатпарастлик, ришватхўрлик қуллари эса раҳмон бўлиб кўриндилар.

Амир Темур: Учинчи. Мен камбағалларга кўп хайру эҳсон қилдим, ва муаммони диққат билан текширдим, ва уни мумкин қадар тўғри ҳал қилишга бутун жаҳдимни сарфладим.  

Ислом Каримов улуғ жаҳонгирга содиқ йўл тутишни истади. Муаллимларга текин уй-жой бериш, ёлғиз қарияларга имтиёзлар, уруш ногиронларига машиналар тарқатиш каби фармонларни эсланг. Ойлаб, йиллаб бу «доно» фармонлар тарғиб қилинди. Амалда эса муаллимлар текин уй-жой олишгани учун ўзгалардан етти марта кўп ижара пули тўлашга гирифтор қилиндилар.

Ёлғиз қариялар… Миллат ичида ёлғиз қария йўқ эди. Улар фарзандлари билан яшардилар. Бу фармон рус тилли халқлар вакиллари ҳимояси учун яратилганди.

Уруш ногиронларининг машина олиш уч ўн миллионлари топилмади. Дарвоқе, камбағалларга «ер берилди».

Аввалдан қурилиш материаллари жамғарилмагани учун бу борада қимматчилик юз берди, тақчиллик бошланди. Кейин яна ер тортиб олинди. Бу эл-улусга аён ҳақиқат…

Паркентда ўлдирилган йигитлар руҳи ҳамон осмонимизда чинқирмоқда.

Фарғонада шаҳидлар ҳақорат қилиндилар.

Андижонда май кунлари ҳибсхоналарда йигитлар қийноққа солиндилар.

Наманганда аскарлар тинч аҳолини қирғин-барот этдилар.

Диндорларга қотил тамғаси босилди.

Самарқанда митинга чиққан йигитлар саваландилар, қамоққа олиндилар.

Қашқадарёда таҳқир бош тутди.

Тошкент талабалар шаҳарчасида адолат истаганлар отилдилар…

Можароларни «ҳал қилишда» «қассоб»ликни ерига етказган Темур Алимов, Ғулом Алиев, Буритош Мустафоев, Зокир Алматов, Алишер Мардиев, Исмоил Жўрабеков, Мавлон Умурзоқов ва бошқа «миллий қаҳрамон»ларнинг боши вақти-вақти билан силаб турилди.

Бу “Амир Темур давомчиси”нинг содиқ «лашкарбоши»ларига муҳаббати рамзи эди.

Кундага қўйиш учун силанган бошлар.

Амур Темур: Тўртинчи. Халойиққа раҳм қилдим, барчага наъф еткурдим. Бунда бировга ноҳақ озор етказмадим ва мендан ёрдам сўраб келганларнинг кўкрагидан итармадим…

Раҳм-шафқат… Не-не оналар ўғиллари Каримовга мухолиф бўлгани учун изтиробга чўктирилди.

Не-не болалар отаси мухолифатда бўлгани учун етим қолдилар.

“Ўлган оналаримиз, тирик бўлиб руҳан ўлган оталаримиз… Қариндош-уруғларимизда не айб?”- деганлар қанча!

Биргина таниқли ва истъедодли журналист Аҳмаджон Мухторовнинг Каримовга шавқат сўраб ёзган ўндан зиёд хатидан хабардорман. Бунга жавобан у «Ҳали бу кам, унинг онасини…» дея ҳақорат қилганини ҳам кўпчилик билади.

Жиззах вилоятидан келган оқсоқоллар ҳокимнинг ғаройиб қилиқларидан нолишди. «Бу қурумсоқ чолларни фелъетон қилиш зарур» деди Президент. Шундай қилинди.

«Равил, қария Қудрат Ахмедовни инфарктгача олиб бор, билдинг-ми?»

«Равил, ана у қўқонлик данакчи Юсуфни эмаклат, ҳамма кўрсин!»

«Равил,…»

Ҳар куни котибият бошлиғи Равил Абдуқодиров хонасидаги аппаратдан Президентнинг ғазабли топшириқлари, яъни раҳм-шавқати «тараларди». Ҳеч вақт ўтмай у бот-бот ижросини суриштирарди.

Амир Темур: Бешинчи. Исломга таалуқди ишларни мен ҳар доим кундалик ва дунёвий ишлардан устун қўйиб келдим… 

Каримов ҳам исломга таалуқли ишлар билан доим шуғулланди. Ислом давлати қурди. Мачит ва мадрасаларга қатновчилар кузатув, таъқиб остига олиндилар. Оддий хатми Қуръон мажлисидан Маккаи мукаррамадаги йиғинларгача айғоқчи қўйилди.

Диндорлар Тожикистонда ноҳақ қамалган биродарларини ёқлаб етти сўзли шошилинчнома юборишса, Ислом Каримов уч ой матбуотни, ойнаижаҳонни уларга қарши «сайратди».

Мабодо Маккаи мукаррамадаги йиғинларда унга қарши бир сўз айтилса борми… каз-казоларнинг «овози ўчарди».

Айниқса, диний идоранинг молиявий аҳволи унга тинчлик бермасди. Даҳшатли империя даврида, атеизм «гуллаган» пайтда ҳам ҳуқуқ тартибот ходимлари бу идорага бостириб киришмаган. Лекин Каримов у ердаги ҳар қоғозни ўзи кўргиси ва ундан душман бармоқлари изини топгиси келарди. Бош прокурор Бўритош Мустафоев эса бу ерда жиноятчилик илдиз отгани ҳақида матбуотга жар солди.

Демак, Каримов исломга эмас, Исломга(ўзига) содиқликни истади, Тангри йўлида содиқлик кўрсатганларни ўзига бўйсундириш учун қўрқув, таҳлика оловини сочарди.

Вақти-вақти билан мадрасалар, мачитлардан хайри-эҳсон ҳисобига келган аудио ва видео аппаратларни тортиб оларди. Уларнинг «тили»дан ҳадиксирарди.

Саудия Арабистондан келган ўзбек мачитлардан бирида ваъз айтиб, бу ердаги халқ оғир кун кечираётганини таъкидлагани боис 24 соат ичида мазкур мамлакатдан келган барча меҳмонларни қувиб чиқарди. Ҳатто уларнинг элчихоналари ёпиб қўйилгани ҳам сир эмас.

Диний идораларга ўзига содиқ кишиларни «сайлаб» қўйиш ҳам унинг доимий ишларидан бирига айланди. Бу билан у исломий экстремизмга замин ҳозирлади.

 Амир Темур: Олтинчи. Барча сўзларимда доимо ҳақиқатгўйликка риоя қилдим.         

Ислом Каримовнинг “ҳақиқатгўйлиги” у тахтга келган илк кунданоқ бошланди… «Матбуот эркин бўлади» деб бот-бот айтди. Оммавий ахборот воситалари ҳақидаги қонуннинг «Ўзбекистонда цензура бекор қилинади» деган бош жумласини рўкач қилди. Амалда ҳар бир газета «боши»га тўрт-бештадан соқчи қўйди. Юрагидаги гапини ёзган қаламкашларни озодлик, мустақиллик душмани деб эълон қилди. «Эрк», «Бирлик»нинг газеталари таъқибга учради.

Катта минбардан туриб, “Ўзбекистон гуллайди”, деди. Амалда хазон бўлди бу юрт. «Пулингизни омонат кассасига қўйинг, бўлмаса куйиб қоласиз» деди. Халқ ҳафталаб омонат кассалари эшигида сарғайди. Пул қўйганлар хони-мони куйган кишиларга, миллионлар эса тийинларга айланиб қолди.

“Шароф Рашидов масаласида энг олий ҳақиқатни мен айтаман”, деб минбарга кўтарилди. Бироқ Шароф Рашидовни қоралаш, гўрба-гўр қилиш ҳақидаги ҳужжатларда ўзининг имзоси ҳам борлигини унутди.

“Мамлакатда ҳамма ўз она тилида сўзлайди, ўзбек тили давлат тилидир”, деб такрорлади. Ўзи эса ўзбек тилидаги ҳужжатларни четга суриб, рус тилидагиларни ўқиш одатини тарк этмади.

Паркент воқеалари, Фарғона фожеаси муносабати билан тузилган комиссиялар ҳақиқатни ойдинлаштирганларида Ислом Каримов бу ҳужжатларни ғаладоннинг «мулки»га айлантирди.

Ҳақиқатгўйларни қатағон қилдирди, алдов усталарини атрофига жамлади.

Ёлғон, ёлғон ва ёлғон унинг сиёсий қуроли бўлди.

 Амир Темур: Еттинчи. Мен ҳар кимга ваъда берсам, унга вафо қилдим.  

Ислом Каримовнинг ваъдалари чексиз, «Ўзбекистонни олти ойда жаннатга айлантираман» деб ваъда берди.

Олти ойдан сўнг халқ жаҳаннамга рўбарў келди.

«Ўзбекистонда кўппартиявийлик шароитини яратаман» деди. Эрк демократик партияси йўқ қилинди. “Озод деҳқонлар”, «Бирлик» ва бошқа кўплаб партияларни тўлғогида буғди.

«Ўзбекистонда ҳурфикрлилик йўлини очаман» деди. Аммо бир фикрлилик, фақат Ислом Каримовни мақташ йўли очилди. Фикри борларнинг боши ёрилди. Улар туҳмат, бўҳтон билан қораландилар.

«Ўзбекистонда қишлоқда яшовчиларни бадавлат қиламан» деди. Қишлоқда яшовчилар бир бурда нонга зор бўлдилар.

«Болалар пахта далаларига олиб чиқилмайди» деди. Мактаблар ёпилди. Олий ўқув даргоҳлари бутун куз давомида фаолиятдан тўхтади. Қаҳратон кунларда ҳам болалар оч-ночор пахтазорда ишлатилди.

«Ўзбекистонда демократия ўрнатилади» деди. Аммо яккаҳокимлик, зўравонлик ўрнатилди.

«Туркия йўлидан борамиз» деди. Ой ўтмай Хитой, Шимолий Корея йўлига ўтилди. Руссияни аёвсиз қоралади. Амалда Руссиянинг этагидан ажралмади.

Ҳали Ўзбекистонда бирор киши Ислом Каримов фалон ваъдасининг устидан чиқди, деб айтолмайди. Ҳатто унинг атрофида парвона бўлганлар ҳам.

 Амир Темур: Саккизинчи: Доимо ўзимни Аллоҳнинг ердаги мулкига посбон, деб билдим.     

Ислом Каримов ўзини Аллоҳнинг ердаги мулкига мутлоқ соҳиб деб билди. Истаса, юрт тиллоларини Швецарияга,  Англия, Фарангистонга олиб бориб қўйди. Истаса ўзбек тиллоларидан ясалган буюмларни, тилло симли тўнларни дунё мамлакатлари бўйлаб сочиб юборди. Мухолифатдагиларнинг шахсий уйларини тортиб олди. Ҳатто одамларни ҳам шахсий мулким, деб билди. Ўзбекистонда қатағон қилингач, бош олиб чиқиб кетганларни тутиб келтира бошлади. Истаса урди, истаса ўлдирди.

Каримов зулмидан Ватандан кетиб қолиш анъанаси бўлмаган юртда “ватансизлик” оқими бошланди. Минг-минг одамлар Ўзбекистонни тарк эта бошладилар.

Туркистон озодлиги учун русларга қарши курашган етук тарихчи Боймирза Ҳайит ўзи туғилиб ўсган Ватанига ярим асрдан кейин қайтиши биланоқ Ўзбекистондан қувиб чиқарилди.

Озодлик йўлида умрини аямаган Вали Қаюмхон юртига келолмай хорижда жон берди.

Бутун тарихимиз кўзгуси археологик қазилма бойликлари Россияда қолди.

Пахта арзон нархларда ташиб кетилди.

Қуролли кучларга тегишли барча техника Россия ҳисобига ўтказилди.

Ўғрилик, порахўрлик авж олди. Президент тайинлаган ҳокимлар халқни аёвсиз таладилар. Самарқандда Пўлат Абдураҳмонов, Термезда Ҳаким Бердиев, Бухорода Дамир Ёдгоров, Хоразмда Маркс Жуманиёзов, Тошкентда Адҳам Фозилбеков ва бошқа ўнлаб ҳокиму ҳокимчалар унинг поспонлигида зуғумни қурол қилиб, халқ бошини янчдилар. У жаллодларни тайинлашда мақтаб, ишдан олишда қоралаб тез-тез янгилаб турди…

 Амир Темур: Тўққизинчи: Нопок ишлардан бутун вужудим билан ўзимни тийдим.     

 Ислом Каримовнинг энг севган машғулоти атрофидаги одамларни бир-бирига душман қилиб қўйишдир.

Вақтининг кўп қисмини иғво, «деди-деди»га сарфлади..

У нопок йўллар билан одамларни бадном қилишнинг устаси эди. Айни пайтда у мақтовга маҳлиё бўлди. Президентнинг бундай йўлга ошуфталигини сезганлар у ҳақда мадҳияномалар ёза бошладилар. Анвар Жўрабоев «Арбобнинг кашф этилиши» «асарини» ёзиб «Халқ сўзи»га муҳаррир бўлди, Мурод Муҳаммад Дўст «Туркиядан Туркияга» мадҳияномасини битиб унга матбуот котиб, Шавкат Яҳёев «Ўзбекистон президентини жаҳон тан олди»  деган «достони»ни ёзиб Телерадиокомпанияга раис, Одил Ёқубов «Ҳаво йўлида бир соат» «асари»ни унга бағишлаб Атамалар қўмитаси раиси, Жамол Камол «Мустақиллик бойлиги» туркум мақолаларини эълон этиб Ёзувчилар союзи раиси… ва ҳоказо ва ҳоказо. Бу анъанага айланди.  Бугун карвоннинг на боши на охири, на туяси на кўппаги бор.

Ҳар бир йиғин, воқеа олдидан ўнлаб кишиларни мансаб, унвонлар билан “тинчитиб” туриш ҳам Каримовнинг севган ишларидан.

Унинг халқ орасида латифага айланган сўкишлари ҳам кўп нарсалардан дарак беради. Атрофидаги раҳбарларни «онангни…» деб ҳақоратлаши, тепиши, таҳқирлаши на қозонда ва на чўмичда туради.

Нопоклик кун сайин, соат сайин ёйилиб борди. Бу хасталик – давоси йўқ хасталикка дучор бўлганлар, бўлаётганларнинг саноғига биров етса етарди, лекин кўпчилик етмасди…

Амир Темур: Ўнинчи: Мен иймон билан қудрат бир онадан туғилган, деб ишонганман.       

Ислом Каримов иймонни эмас, кучни яхши тушунади. У қудратни муҳофаза ва ҳужум деб билади. Минглаб чиниққан йигитлардан ўзига қўриқчи танлади. Аммо ораларида ўзбек йўқ. Ҳаммаёқни тинтадиган бўлди. Ҳатто Олий Кенгаш мажлисларига депутатларни тинтувдан сўнг киргизди. Унинг ҳузурига белгиланган 5-10 кишидан бошқа ҳеч ким киролмайди. Халқ билан учрашмай, кўришмай қўйди.

Ўзи ишлаган ва яшаган биноларни темир панжаралар билан ўраб олди. Лазер нурлари билан қўриқхона яратди.

Хавфсизлик қўмитасидан сиёсатдонларнинг телефонларига қулоқ тутиш бошқармасини ўзига олди.

Ички ишлар, Прокуратура, Хавфсизлик қўмитаси штатларини икки-уч баравар оширди. У ерда ишлаётганларнинг маошларини юқори қилиб белгилади. Уларга имтиёзларни берди. Ўқитувчи, шифокор каби касб соҳибларига эса сариқ чақа ҳам “инъом” этмади.

Тўпланган одамларни тарқатиш, дўппослаш, мухолифатни тор-мор этиш бўйича баталонлар тузилди. Уларга афғон уруши қатнашчилари, рус тилида гаплашадиганлар  жамланди. Не-не ёстиқларни қуритди бу куч!

Чет мамлакатдаги ишбилармонларни сотиб олиб, улар орқали ўша мамлакатларга ташриф ҳозирлади. Оқибатда ўз туристик сафарларини қудрат деб курсатди.

Ўзбекистон бўғзигача қарзга ботди. Ҳатто Туркманистондан қарз олишгача етди. Буни халқдан яширди. БМТга борганда «Биз қарзи йўқ давлатмиз» деди. Ваҳоланки, фақат Россиядан Ўзбекистоннинг қарзлари триллионларга етиб қолди.

Ислом Каримовнинг бундай «қудрати» юртни оғир кунларга бошлади. Вақтида миллий пул киритилмади. У ягона рубл зонасига имзо чекди. У ердан ҳайдалгандан кейин ҳам Ўзбекистоннинг пулини чиқаришни орқага сурди. Иқтисод емирилди, у эса «қудратини» тутиш билан овора эди. Этик тор келгач, пул чиқаришга қарор берди.

Амир Темур: Ўн биринчи: Мен доимо сайидларга эҳтиром билан қарардим, уламо ва шайхларни эъзозлардим.          

Сайидлар, Пайғамбар авлодлари, Ҳақни ҳақ дегувчилар… Уларнинг бошида қай булутлар айлангани, айланаётганини бутун дунё кўриб турибди. У ҳам уламоларни эъзозларди. Агар адиб Саид Аҳмад уни мақтаса, Ҳамид Ғулом, Мирмуҳсинлар доимгидек мадҳия ўқисалар, Одил Ёқубов, Пиримқул Қодиров, Ўткир Ҳошимов… оқловчилик қилсалар эъзозларди. Эркин Воҳид, Абдулла Ориф… лаганбардорлик эвазига у кишининг эъзозларида. Аҳмадали Асқаров, Пўлат Ҳабибуллаев, Эркин Шайхов, Озод Шарафиддинов, Акмал Саидов… каби олимлар ҳам эъзоз қуршовига кирдилар. Сабабнинг ҳам сабаби бор.

Ислом Каримов уламолар – фозилу фузаллоларни фақат мадҳиягўйлар деб билади. Улар унинг «Ўзбекистоннинг ўз тараққиёт ва истиқлол йўли» ва бошқа китобларини ёзиб бердилар. Сўнг ўзлари мажлислар, илмий конференциялар ўтказиб, уни мақтадилар, кўкларга кўтардилар. Аммо халқ аҳволидан сўз очмадилар.

Уламоларнинг «кашфиёт»лари шу даражага бориб етди-ки, Ўзбекистонда яшаётган юз ёшдан зиёд умр кўрганлар номидан Президентга узоқ умр тилаб мурожаат “битдилар”. Бундай “кашфиёт” билан исми-шарифини ёзолмаган, остона ҳатлаб ташқарига чиқолмаган қашқадарёлик, бухоролик, сурхондарёлик, қорақалпоғистонлик онахонлар, боболарнинг устидан кулдилар.

Ўзбекистон фани, адабиёти, санъати эса орқага кетди. Ислом Каримов замонида дунёга татигулик қандай асар ёки янгилик яратилди?

Наманганда нефт қазишдаги катта фалокатни улкан янгилик деб жар солдилар, мукофотлар олдилар. Катта бойлик эса 60 кун ёнди. Уни тўхтатиб бўлмади. Олов ўзи тингачгина, «Олов бўйсундирилди» деб хитоб қилинди. Кашфиёт шу қадар эди. Аммо Каримов академик бўлмаган академия қолмади. Брежнев тирик бўлганда балки унга ҳасад қилармиди?!

Фарҳод Рўзиев каби олимчалар эса «Ислом Каримов дунёда янгича йўл яратди, уни Нобел мукофотига тақдим қилиш керак» дейишгача бориб етдилар.

На илож, эъзозни қуллик калтаги, деб тушунганлар хато қилишмади.  Вақтинчага. Бир кунмас бир кун уларни “эъзоз калтаги” синдириб ташласа, асло ажабланмайман. Бу золим подшоларга хос ҳунар.

Амир Темур: Ўн иккинчи: Мен ўзимнинг икромиятим ва раҳмдиллигим туфайли кишиларнинг энг паст табақаларининг ҳам, ҳаттто бошпанасиз гадоларнинг ҳам раҳматига сазовор бўлдим.   

Ислом Каримов раҳмат олишнинг бошқа йўлларини яратди. Боласига «Ислом» деб, унинг исмини берганлар гиламли, уйли, болалари эса қўғирчоқли бўлишди. Ҳатто тили чиқмаган болакайларга фахрий ёрлиқ ва Президентнинг мактуби топширилди.

Гадолар шу қадар кўпайиб кетдиларки, жой талаш жанжали билан овора бўлиб Ислом Каримовни мақташни ҳам унутдилар.

Бироқ, газеталар, радио, ойнаижаҳон уларнинг ўринларини тўлдириб турди. Раҳм-шавқат ҳақида афсоналар тўқилди, қўшиқлар айтилди, аммо биров уни кўрмади…

Ниҳоятда қисқа таққосимиз будур! Уммондан қатра. Бугун даҳшатли уммоннинг барча кулфатларини санашнинг узи азобдир. Фақат, унинг қатрасида шу қадар жиноятлар, қабиҳликлар яширин.

Шу боис ҳам Каримов номи айтилганда улуғ соҳибқирон номларини ёнма-ён келтириш бобомиз  руҳига ҳақоратдир.

(ДАВОМИ БОР).

http://turonzamin.org/2013/07/23/iak21/#more-22745