Нега президент Шавкат Мирзиёев МХХни танқид қиладию, диктатор Ислом Каримовни улуғлайди?

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 16-февраль куни Бухоро вилоятининг Пешку туманида вилоят фаоллари билан бўлган учрашувда Миллий Хавфсизлик Хизматининг(МХХ) диктатор Ислом Каримов давридаги фаолиятини 1937-йилдаги қатағонга қиёслади[1].

Шавкат Мирзиёев МХХ раиси Рустам Иноятовни 30-январь санасида, (изоҳ меники: 2018-йилида) вазифасидан озод қилиб, Олий Мажлис сенатига депутат қилиб тайинлади. Рустам Иноятовни МХХ раислигидан бўшатишдан олдин унинг 3 ўринбосари ва МХХнинг вилоятлардаги 11 раҳбарини ҳам ишдан бўшатган эди.

Президент Шавкат Мирзиёев маърузасидан иқтибос: “Мана 1-2 талари умрбод қамоққа кетди, ҳамма погонини олиб ташладик. Буларни ҳам шундай қиламиз, нега десангиз энг ёмон иллатли ташкилот Сурхондарё билан Бухорода бўлиб, булар жуда қутурган эди.

Кечирасизлар, қўполроқ бўлса ҳам. Ўтирибди, мана, шу ташкилотнинг раҳбарлари. Ҳеч ёққа бормайди булар энди, шундай ишлайдики, ўҳўў кўрасиз,ҳали. Бухорода бошлаябмиз тозалашни, Бухорода бу ташкилот қутурган ит эди. Хоҳлаган одамни нима қилса,қиларди. Керак бўлса, столбани ҳам бориб қамарди. Адолат барибир ўрнатамиз, мана уч-тўрттасини жиловини ушлаб ичкарига киргизувдик, ўн кун бўлгани йўқ, ким топшириқ берган, нима қилган, Бухоро тўғрисида, булбулдай сайраябди”. Иқтибос тугади [1].

Шавкат Мирзиёевнинг вилоят фаоллари билан бўлган учрашувда қилган маърузаси ва унинг МХХ раиси Рустам Иноятовни ишдан бўшатиши,унинг 3 ўринбосари ва МХХнинг 11 вилоят раҳбарларини ишдан олиши МХХда катта ислоҳотлар бошланганлигини билдиради.

Президент Шавкат Мирзиёев Миллий хавфсизлик хизмати вазифалари ва ваколатларини тартибга солувчи ”Миллий хавфсизлик хизмати тўғрисида”ги қонунни ишлаб чиқиш ва қабул қилишни таклиф қилганди[2].

Ўзбекистон ватандошларида МХХда жиддий ислоҳотлар бошланганлигидан ижобий умидлар пайдо бўлди. Лекин, мен ватандошларда ижобий умид пайдо бўлганига ниҳоятда эҳтиёткорлик билан ёндошаман.

Чунки, биринчидан: Ўзбекистонда хокимият органлари, мустақил парламент, мустақил суд системаси йўқ, бу давлат органлари ижроия хокимиятига, президентга бўйсундирилган;

Иккинчидан: Ўзбекистонда фуқаролик жамияти ниҳоятда кучсиз;

Учинчидан: Фуқаролик жамиятининг шаклланиши учун ўта муҳим бўлган ўрта синф шаклланмаган.

Ўз-ўзидан маълумки, ўрта синф, фуқаролик жамияти шаклланмаган жамиятда давлат органларининг фаолияти ҳам замонавий талабларга жавоб бермайди. Яъни, қисқа қилиб айтганда Ўзбекистон фуқароларининг ҳуқуқ ва эркинликлари ҳурмат қилинмайди, оёқ ости қилинади.

МХХни ислоҳ қилинишига ўта эҳтиёткорлик билан ёндошишга Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев томонидан 2016 йилнинг 16 сентябрида имзоланган “ Ички ишлар органлари тўғрисида”ги қонун ва бу қонуннинг 2017 йилнинг 17 мартида кучга кирганлиги мисол бўла олади [3]. Бу қонуннинг кучга кирганлиги билан Ўзбекистон ватандошлари бу ҳақда бирор марта ижобий фикр билдирганликларини эслай олмайман. Зеро, иқтисодий эркинлик кўрсаткичи бўйича 51,5 балл билан дунёда 180 мамлакат орасида 152- ўринни эгаллаган, кўпроқ эркин бўлмаган (mostly unfree) [4], сиёсий ҳуқуқлар ва фуқаровий эркинликлар кўрсаткичи 7 балл, дунёнинг энг 10 ёмонларнинг ёмони мамлакатлари қаторида бўлган Ўзбекистондан бошқа ижобий натижани кутиш мумкин эмас [5].

Шавкат Мирзиёевнинг МХХ фаолиятига қаттиқ салбий баҳо бериб, танқид қилишида катта бир мантиқсизлик бор. МХХни танқид қиляптию, лекин МХХга шунча катта ваколатлар берган марҳум диктатор Ислом Каримов тўғрисида лом-мим демаяпти. Ваҳоланки, Ислом Каримов Ўзбекистон республикаси конституциясини оёқ ости қилиб, Ўзбекистон конституциясида белгиланганидек 10 йил ваколати тугаганидан кейин ўрнини эркин, демократик сайловларда сайланган президентга бўшатиб бермасдан, хокимиятни узурпация қилиб олди. СССР даврида Ўзбекистонни 2 йил бошқарганини ҳисобга олсак, диктатор Ислом Каримов Ўзбекистонни 27 йил бошқарди.

Ўзбекистон республикаси конституциясини оёқ ости қилган Ислом Каримов ва унга бўйсундирилган давлат органлари: Олий Мажлис, МХХ, прокуратура, суд системаси, Ички Ишлар Вазирлиги ва бошқа давлат органлари ҳам Ўзбекистон республикаси конституциясини оёқ ости қилган. Нега Ўзбекистон конституциясини, Ўзбекистон ватандошларининг ҳуқуқ ва эркинликларини оёқ ости қилган давлат органлари қаттиқ танқид қилинадию, Ўзбекистон конституциясини, Ўзбекистон ватандошларининг ҳуқуқ ва эркинликларини оёқ ости қилган марҳум диктатор Ислом Каримов улуғланади, унинг номи аэропортларга, коўчаларга қўйилади, музейлар очилади ва 80 йиллик юбилейи нишонланади?!

Абдужалил Бойматов

Ўзбекистон Инсон Ҳуқуқлари Жамияти вице президенти.

18-февраль, 2018-йил.

Дублин, Ирландия.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Мирзиёев МХХ фаолиятини 37-йилдаги қатағонга қиёслади. 17.02.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/prezident-miziyoyev-mxx-haqida/29045256.html ).

2. МХХ раиси Рустам Иноятов иcтеъфога чиқарилди. 31.01.2018.

(https://www.ozodlik.org/a/rustam-inoyatov-resigns/29008190.html ).

3. Ўзбекистонда “Ички ишлар органлари тўғрисида”ги қонун кучга кирди. 05.04.2017. ( https://sputniknews uz.com/news/20170405/5125658/Ozbekistonda-Ichki-ishlar-organlari-togrisidagi-qonun-kuchga-kirdi.html ).

4. 2018 Index of Economic Freedom. Country Rankings. (https://www.heritage.org/index/ranking).

5. Freedom in the World 2018 by Aggregate Score.

( https://freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2018 ).